ઉછળતા સાગરનું મૌન ( સપના વિજાપુરા )

(કેલિફોર્નિયા રાજ્યના Bay Area માં રહેતા સપના વિજાપુરા આમ તો હિન્દી, ઉર્દુઅને ગુજરાતી ગઝલ લેખિકા તરીકે જાણીતા છે. ગદ્ય લેખનનો આ એમનો પ્રથમ પ્રયત્ન છે. આ લઘુ નવલકથાની પ્રસ્તાવનામાં સપનાબહેન કહે છે,

“સપનાં સેવવાં એ માણસની પ્રકૃતિ છે. સપનાં વગર માણસ પોતાનાં લક્ષ્ય પર ક્યારેય પહોંચી શકતો નથી. સપનાં જોવાની આદત નાનપણથી મારામાં  વણાયેલી છે. આ સપનાં એ મને બે ગઝલ સંગ્રહ આપ્યાં. અને હવે આપી એક લઘુ નવલકથા “ઊછળતા સાગરનું મૌન” સ્ત્રીના જીવનની ઝંઝાવાતની આ કથા છે. આપણી આસપાસ એવી ઘણી સ્ત્રીઓ છે જેના ઉપર જુલ્મ થઈ રહ્યા છે. એવી એક સ્ત્રીની જબાનને વાચા આપવા પ્રયત્ન કરેલો છે.”

આજથી શરૂ થતી આ કથા ૨૦૧૮ ના અંતમાં પુરી થશે. –સંપાદક)

 

પ્રકરણ– ૧                     

સાગરના કિનારે બેસી નેહા ઘૂઘવતા સાગરને માણી રહી હતી. નેહા વિચારી રહી હતી, “સાગરના ગહન પાણીમાં ન જાણે કેવી અને કેટલી વાતો છુપાઈ હશે! સાગરને કિનારે બેસી કેટલાય પ્રેમી પંખીડા પોતાની પ્રેમભરી કહાની સંભળાવી જતા હશે. પણ, સાગર પોતાના હ્રદયમાં બધાંની મથામણ છુપાવી દે. મૌન સાગરના હ્રદયમાં કેટલી વાતો ઉછાળા મારે છે, કોઈ કલ્પી પણ શકતું નથી.”
નેહા ઊંડા વિચારોમાં ગરકાવ થઈ ગઈ. પ્રોઢાવસ્થામાં પહોંચેલી નેહા હજી પણ સુંદર દેખાતી હતી. જુવાનવયમાં નેહા કેટલી સુંદર રહી હશે એની ચાડી એના વાંકડિયાળા વાળ, કમનીય દેહ, ઉચ્ચ વક્ષઃસ્થલ, અણિયાળી આંખો અને ગોરું ચંદ્રમા સમ વદન ખાતું હતું. આજ ઘણાં સમય પછી, લગભગ દસ વરસે, નેહા સાગરને મળવાની હતી. નેહાને આજ સુધી એ સમજાયું જ નહોતું કે સાગર અને એ કેવી રીતે જુદાં થઈ ગયાં હતાં!

નેહાએ એકદમ જોરથી આંખો મીંચી દીધી. જાણે કે ભૂતકાળમાં ડોકિયું કરવા માગતી હોય! અને ખરેખર સામે સૌમ્ય શાંત ધીર ગંભીર સાગર આવી ગયો, અને નેહા દસ વરસ પહેલાની “નટખટ નેહા” બની ગઈ. કૉલેજમાં પતંગિયાની જેમ ઊડઊડ કરતી, મજાક-મસ્તી અને હલ્લા-ગુલ્લા કરતી નેહા અને સાગર એકદમ ગંભીર, શાંત, કામથી કામ રાખવાવાળો! એનાં દિલમાં ઊતરવું ખૂબ અઘરું હતું. કારણ કે, દિલમાં તો આંખોનાં માર્ગે જવાય ને અને સાગર તો આંખ ઊંચી કરીને જોતો જ ન હતો! હજારો નખરાં થયાં. હજારો બહાના શોધ્યાં તોયે વાત આગળ વધતી જ ન હતી. પણ, નેહા યે એમ ક્યાં છોડે એવી હતી?

હા, નેહાને એ દિવસ આજે પણ બરાબર યાદ છે. એની કૉલેજ બીજી કૉલેજ સાથે ક્રિકેટ રમતી હતી. સાગર એમની કૉલેજની ટીમનો કેપ્ટન હતો. કૉલેજની બધી યુવતીઓ કૉલેજના યુવાનોને પ્રેરણા આપવા માટે ચિયર ગર્લ્સનું કામ કરી રહી હતી. નેહા બ્લ્યૂ રંગના ટૂંકા ફ્રોકમાં શોભી રહી હતી. એનો ગોરો વાન અને બૉબ્ડ હેરમાં એનો ચહેરો ચંદ્રની જેમ ચમકી રહ્યો હતો. જ્યારે જ્યારે સાગર છક્કો મારતો, નેહા બેન્ચ પરથી ઊભી થઈને તાળીઓ પાડતી. એની કોલેજ જીતી ગઈ. એ એકદમ સાગરની સામે ધસી ગઈ અને સાગરનો હાથ પકડીને કહેવા લાગી, “અભિનંદન સાગર, તેં કોલેજનું નામ રોશન કર્યુ. અભિનંદન દિલથી!”

સાગરે પહેલીવાર નેહાની આંખમાં જોયું અને શરમાઈ ને હાથ છોડાવી લીધો. પણ, એની આંખોએ કામણનું કામ કર્યુ. હવે સાગર આવતા જતા તીરછી નજરે નેહાને જોયા કરતો. અને નેહા ખડખડાટ હસી પડતી. કેટલી ચંચળ હતી નેહા! સાગર ધીમું હસી લેતો. સ્મિત અને નજરની આપ લે થયાં કરતી. એક વખત અજનબી હતાં બંને પણ, હવે અજનબી નહોતા લાગતાં. આંખો આંખોમાં હજારો વાતો થઈ જતી અને રિસામણાં મનામણાં પણ થતાં. ક્યારેક નેહા સાગરને ચીડવવા છુપાઈ જતી તો સાગર મીઠો ગુસ્સો કરી લેતો અને પછી, કલાકો સુધી નેહા સામે જોતો નહીં.  નેહા વિહ્વળ બની જતી અને આંખોથી માફી પણ માંગી લેતી…

જ્યારે એની મિત્ર અવની ના લગ્ન લેવાયા. બસ, પછી તો એ દિવસ-રાત અવની સાથે રહેતી હતી. સાગર અવનીનો પિત્રાઈ ભાઈ હતો. અવનીના લગ્નપ્રસંગે વારંવાર એક બીજાં સાથે મુલાકાત થઈ જતી. અને, હા, જ્યારે અવનીના ફેરા ફરાતા હતા ત્યારે બન્નેની નજર એકબીજા પરથી હટતી જ નહોતી અને નેહાનું દિલ સાગર પાસે જઈને વસી ગયું કેટલાં વ્હાલા એ દિવસો હતા? એક ક્ષણ પણ સાગરના વિચાર વગરની ન હતી. બસ, સાગર.. સાગર..સાગર.. અને સાગર પણ ક્યાં ઓછો દીવાનો હતો?  એને પણ હર ક્ષણ નેહાનો ઇન્તેજાર રહેતો. નેહા એના મગજ પર કબજો કરી બેઠી હતી.

“હાય, કેમ છે?” સાગરનો શાંત અવાજ સાંભળી નેહા જાણે સપનાંમાંથી જાગી પડી. સાગર કિનારેથી ઊઠવા પ્રયત્ન કર્યો પણ સાગર એની પાસે આવી બેસી ગયો. કેટલા વરસ પછી જોયો. સાગરને? નેહા જોવા માંગતી હતી કે છ ફૂટનો સાગર એવો ને એવો જ લાગતો હતો જેવો દસ વરસ પહેલાં એ છોડી ગઈ હતી કે પછી એ બદલાઈ ગયો હતો? હા, સાગરના કાળા વાળ થોડાં સફેદ થયાં હતાં પણ મધુર ધીમું સ્મિત એજ હતું અને એની આંખોમાં એજ પહેલાનો સાગર ઊછળતો હતો! નેહા બસ, એને જોતી જ રહી અને નજર હટાવી જ ના શકી! .સાગર…સાગર..તને વેલની જેમ વીંટળાઈ જાઉં કે પછી સરિતાની જેમ તારામાં સમાઈ જાઉં? પણ, હાય, આ બંધન સમાજનાં..!.જીવવા પણ નહીં દે અને મરવા પણ નહીં દે! નેહા એક એક પથ્થર લઈ પાણીમાં ફેંકતી રહી. સાગર પાણીમાં ઊઠતા તરંગો જોતો રહ્યો અને સાથે, નેહાના મનમાં ઊઠતાં તંરગોને પણ અંતરમાં મહેસુસ કરતો રહ્યો!

પ્રકરણ – ૨                     

નેહા સાગરમાં પથ્થર ફેંકતી રહી. એનું મૌન સાગર ને અકળાવી રહ્યું હતું, પણ, સાગરના હોઠ જાણે સિવાઈ ગયા હતા. એને પણ સમજ નહોતી પડતી કે વાતની શરૂઆત કેવી રીતે કરવી! એ પણ સાગરમાં ઊછળતા મોજાંને તાકી રહ્યો હતો. નેહાની કાંકરીની કોઈ અસર સાગરના પાણીને થતી ન હતી. લાગણીઓ નું પણ કદાચ આવું જ હશે. જીવનનાં નાનાં મોટા પ્રત્યાઘાત પથ્થર દિલ ઉપર પડ્યાં કરે અને દિલ સાગરની જેમ ઝીલ્યા કરે. કેટલા ઝાટકાઓ સહન કરે પણ ચાલ્યા જ કરે, ધડક્યા જ કરે! જે સમયે ઈચ્છા હોય કે બસ આ સમયે ધડકન બંધ થઈ જાય એ સમયે વધારે જોરથી ધડકે! સાગરને પણ થયું બસ, આ મારી આખરી પળ હોય, બસ ધડકન બંધ થઈ જાય, પણ, દિલ તો વધારે ધડકવા લાગ્યું.

નેહાએ મને અચાનક કેમ બોલાવ્યો હશે? કૈંક કહેવું હશે કે વરસો પહેલાનો ગુસ્સો ઉતારવો હશે? સાગરને મનોમન થયું “કૈક તો બોલ નેહા. આ મૌનથી તો મારા શ્વાસ રૂંધાઈ રહ્યા છે. પ્રેમ છૂટતો નથી, ચાહે પ્રેમી છૂટી જાય!” નેહાને જોઈને એનું મન પ્રેમથી તરબતર થઈ ગયું હતું પણ મન ઉપર અંકુશ રાખી એ બેઠો હતો. નેહાએ પોતાની નાની કાળી પર્સમાંથી એક ટિસ્યૂ પેપર કાઢી ને આંખો લૂછી લીધી. સાગરે પહેલીવાર એની આંખ સાથે આંખ મેળવી. એજ નેહા હતી, એજ સુંદરતા પણ આ સુંદરતામાં ઉદાસી ભળી હતી. આવી ઉદાસ આંખો પહેલા ન હતી. એ તો કેટલી ચંચળ અને નટખટ આંખો હતી. વાત વાતમાં હસી પડતી એની આંખો! એ હસતી એના કરતાં એની આંખો વધારે હસી પડતી. આ શું થયું નેહા? નેહા, તારી આંખો આટલી સૂની આટલી ઉદાસ કેમ છે? પણ શબ્દો હોઠો પર અટકી ગયાં બહાર આવતા જ નથી! ગળામાં ડૂમા ભરાઈ ગયા. નેહાએ ધીરેથી પોતાનો હાથ સરકાવ્યો અને સાગરનો હાથ પોતાના હાથમાં લઈ લીધો.

ગુંગળાયેલા શબ્દો બહાર નીકળ્યાં,” સાગર, મારી યાદ આવતી હતી?” સાગરે હકારમાં ગરદન હલાવી..”તો મારી પાસે કેમ ના આવ્યો? મને કેમ ના બોલાવી? ફોન પણ ના કર્યો, તું ભૂલી જ ગયો. મારી યાદ તને સતાવતી નહોતી? મારા પ્રેમને તે દિલથી ભૂલાવી દીધો!” નેહાનો અવાજ તરડાઈ ગયો. એણે સાગરનો હાથ કસકસાવીને પકડી રાખ્યો હતો. સાગરે હળવેથી એનો હાથ પંપાળ્યો અને કહ્યું, “શાંત થઈ જા નેહા. તને હું કદી નહી ભૂલું અને તારો પ્રેમ છીપમાં જેમ મોતી સચવાઈ છે એવી રીતે મેં મારા હ્રદયમાં સાચવી રાખ્યો છે. જ્યારે તારી યાદ આવે મારો હાથ છાતી પર રાખું છું અને તને ખૂબ નજદીક અનુભવું છું. દસ વરસ થયા પણ એવી કોઈ ક્ષણ મારાં જીવનમાં નથી કે જેમાં તું મારી સાથે ના હોય! ભગવાને આપણાં રસ્તા અલગ કર્યા છે આપણાં મન નહીં. અને, પગલી, પ્રેમ એ ખુશીનો પ્રસંગ છે, દુ:ખનો નહીં.” કહી એની આંખો પ્રેમથી લૂછી નાંખી. નેહા શાંત થઈ ગઈ. ફરી બન્ને વચ્ચે મૌન છવાઈ ગયું.

સાંજ ઢળતી હતી. સૂરજ દૂર દરિયામાં ડૂબવાની તૈયારી કરતો હતો. હવાની આછી લહેર નેહાનાં વાળ સાથે અડપલાં કરતી હતી. નેહાની સુગંધ સાગરના શ્વાસને ભીંજવતી હતી. આછાં પ્રકાશમાં નેહા ખૂબસૂરત લાગતી હતી. આછા કેસરી રંગની રેશમી સાડીમાં મીરાં જેવી દેખાતી હતી. ગળામાં પહેરેલી પાતળી સોનાની સેર અને જરાક લાંબા એવાં કાનનાં ઝૂમખા અને આંગળીમાં મોટા હીરાની વીંટી, એ જ બૉબ્ડ વાળ, કુમાશવાળા ગુલાબની પાંખડી જેવાં હોઠ અને અણિયાળી આંખો! ઉદાસીમાં પણ નેહાના સૌંદર્યમાં ઊણપ આવી ન હતી કે પછી પ્રેમીની નજરમાં ઊણપ નથી આવતી? પ્રેમથી નીહાળતા પ્રેમીને પ્રેમીકામાં ઊણપ ક્યાંથી દેખાય?

હજુ સાગરનો હાથ પકડીને નેહા બેઠી હતી. જાણે કદી નહી છોડે એવું લાગી રહ્યું હતું. અચાનક નેહાના હાવભાવ બદલાઈ ગયાં. એણે નેહભરી નજરથી સાગરને જોયો અને અચાનક એનો હાથ ચૂમી લીધો અને કહ્યુ,” મારી એક વાત માનીશ સાગર?” સાગરે મંદ સ્મિત કરીને કહ્યુ,” બોલ શું વાત?” નેહા બોલી, “હું બે દિવસ શહેરમાં છું, હું કાકીને ત્યાં મુંબઈ આવી છું. ચાલ, કોઈ હોટેલ માં જઈને રહીએ!”

સાગરે ધીરેથી હાથ છોડાવી લીધો અને કહ્યું,” નેહા, આ બરાબર નથી. તારા પતિ અને મારી પત્નીને જાણ થઈ જાય તો ખૂબ અનર્થ થઈ જાય, અને વળી નૈતિક રીતે પણ બરાબર નથી. “નેહાનું મુખ શરમથી લાલ થઈ ગયું. થોડી વાર મૌન રહી, પછી સ્વસ્થ થઈને કહ્યુ,” ચાલ, સાગર, આપણે જઈએ.” પણ શરમથી એની આંખો જમીન ખોતરી રહી હતી. ફરી અટકીને બોલી, “મારે તને જીવનની સચ્ચાઈ બતાવવી હતી. તું જે વિચારે છે એવું કાંઈ મારા દિલમાં નથી. મારે તને મારી કથની સંભળાવવી હતી. તારા સાથની સુગંધ મારી સાથે લઈ જવી હતી, જેને સહારે હું જીવન આખું પસાર કરી દેત. ચાલ, કાંઈ નહીં, મારા નસીબમાં એ વાત પણ નથી. જ્યારે આટલું સહન કર્યુ છે તો થોડું વધારે। મારે તારી પાસેથી કોઈ અપેક્ષા રાખવી જ ના જોઇએ.” ફરી નેહાની આંખો વહેતી થઈ ગઈ…કપાળમાં કૂવો ..કોઈ શું કરે?

સાગરે એનો હાથ પકડી લીધો. “ચાલ તારી ઈચ્છા હું પૂરી કરીશ.” બન્ને બીજા દિવસે હોટલ હોલીડે ઈન માં મળવાનું નક્કી કરી છૂટાં પડ્યાં. સાગર ક્યાંય સુધી નેહાની પીઠને તાકી રહ્યો. નેહાએ આવું કેમ કર્યુ હશે? એવું શું કહેવું હશે? એ સુખી લાગતી નથી. મેં એની સાથે ખૂબ અન્યાય કર્યો, મારે એનાં દુખ જાણવા પડશે. સાગર આંખનાં ઝળઝળિયાં લૂછતો રિક્ષા માં બેસી ગયો.