પ્રશ્ન?
રાત્રિના લગભગ પોણાબારનો સમય. ચંદ્રે બગાસું ખાતા વાદળની ચાદર ખેંચી. મેડિકલ આર્ટિકલનો આર્ટિકલ પૂરો કરી, મૅગેઝિન બાજુમાં મૂકી, લાઇબ્રેરીની લાઇટ ઑફ કરી રાકેશ ખંડરૂમમાં આવ્યો. નાઇટ ગાઉનમાં સજ્જ થઈ બેડમાં લંબાવ્યું. ક્ષણાર્ધ પછી પડખું ફેરવી પાયલને આલિંગનમાં લેવા હાથ…
આ સુખદ ઘડીની ઈર્ષા કરતો ફોન તુર્ત જ રણકી ઊઠ્યો. પથારીમાં બેઠા થઈ, રિસિવર હાથમાં ઉઠાવી એ ધીમા સ્વરે બોલ્યો, ‘હલ્લો…’
પાયલે રીસભર્યા ચહેરે પડખું ફરી જતાં આંખો ફરી બંધ કરી લીધી. સારપ જેવી સરી જતી ક્ષણને અનુભવતાં અંધકાર થરથરી ઊઠ્યો.
‘ડૉક્ટર…’
‘યસ…’
‘આઈ ઍમ રાલ્ફ…’
‘યસ…’
‘માય વાઇફ…’
‘યસ…’
રાકેશની બાજુમાં હોવા છતાં જાણે પોતે નથીનો અહેસાસ એને અકળાવી ગયો. પત્ની તરીકેનો સંપૂર્ણ સંતોષ હોય એવું નહોતું, પણ રોમાન્સની પળોમાં ફોનના અટકચાળાથી એ કંટાળતી. અને એમાંય છેલ્લાં ચાર વીકથી આ ફોન સાવ નિર્લજ્જ બની ગયો હતો. દુનિયા માટે રાકેશ ભલેને ડૉક્ટર હોય પણ પહેલાં એ પોતાનો પતિ… આંખો ભલે બંધ હતી પણ કાન રાકેશ તરફ તાકી રહ્યા હતા.
‘આજે નૅન્સીએ ફરી પાછું ઘર માથે લીધું છે. લવારા કરે છે. તોફાને ચઢી છે.’
મિતાક્ષરી ઉત્તર ત્યજતા ડૉક્ટર રાકેશને હવે પોતાનું ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની ફરજ પડી.
‘રાલ્ફ, મેં તને મેડિસિન આપી હતી.’
‘એની અસર હવે થતી નથી.’
અંધકારમાં પાયલને જોવાનો પ્રયત્ન કરતાં રાકેશે પોતાનો જમણો હાથ પાયલના ખભા પર મૂકતા બોલ્યો, ‘આઈ સી, નૉ વન્ડર…’
‘ડૉક્ટર, પ્લીઝ હેલ્પ…’
‘બાર વાગ્યે જ ફોન કરવાનો ટાઇમ મળ્યો’ વાક્યનું જીભેથી એબોર્શન કરતા સહાનુભૂતિ સ્વરે રાકેશે કહ્યું, ‘રાલ્ફ, મેં તને પહેલાં જ વૉર્નિંગ આપી હતી.’
‘આઈ નૉ… આઈ નૉ…’ રાલ્ફનો ગળગળો સ્વર…
‘હવે બીજી કોઈ ઑલ્ટરનેટિવ નથી, યુ. નો.’
‘મારો સન અને એની વાઇફ પણ દબાણ કરી રહ્યાં છે.’
‘મારી એડવાઇઝ તું જાણે છે.’
‘હું જાણું છું’ રાલ્ફના અવાજમાં હતાશાની વીણાનો ઝંકાર રાકેશથી છાનો ન રહ્યો.
‘તે છતાંય…’
‘અમારા મૅરેજને છેતાલીસ વર્ષ થશે.’
‘રાલ્ફ, રિયાલિટીનું એક જ સ્વરૂપ હોય છે, સમજ્યો? રિયાલિટી ઇઝ રિયલ… યુ મસ્ટ ફેઇસ ઇટ’. સહેજ અકળાતા રાકેશને સાફ સાફ કહેવું પડ્યું.
‘આઈ ઍમ સૉરી. પણ મારું મન નથી માનતું.’
‘આઈ ઍમ ઑલ્સો સૉરી, આઈ વિશ હું તારા જીવનનું સમીકરણ તારી પસંદગી મુજબ બદલી શકું.’
સામે છેડે અવાજને હાંફ ચઢી હોય ઍમ અટકી ગયો.
‘રાલ્ફ, ઇટ્સ અ ડેડ ઍન્ડ, અત્યારે નૅન્સીને સ્લીપિંગ પિલ આપી દે. સવારે હું એને નર્સિંગહૉમમાં એડમિટ કરાવી દઈશ. ગૂડનાઇટ!’
ફોન કટ કરી, પથારીમાં લંબાવતાં, પાયલના આછા નસ્કોરાની સગમર સાંભળી. રાકેશે પાંપણો બીડી, પણ પાંપણની પરસાળમાં નિદ્રાદેવી કે સપનાંઓ ગોષ્ઠિ કરવા આતુર નહોતાં. રાલ્ફ અને નૅન્સી દસ વર્ષથી એનાં પૅશન્ટ, બંનેનો એકબીજા પ્રત્યે અપાર સ્નેહ જોતાં રાકેશને પણ અચરજ થતું. એકની સાથે બીજો પણ બીમાર થઈ જાય. વધતી જતી ઉંમરની સાથે અલ્ઝાઇમરની બીમારીના રાક્ષસે નૅન્સી તરફ હાથ લંબાવ્યા. શરૂઆતમાં દવાએ પ્રતાપ બતાવતાં આશા જાગી, પણ આરતીનો દીવો ધીમે ધીમે બુઝાતાં શ્રદ્ધા પાંગળી બનતી ગઈ. છેવટે અલ્ઝાઇમરે વિજયની પતાકા ફરકાવતા પોતાના સામ્રાજ્યમાં એક વધુ ગુલમાની ભરતી કરી દીધી. રાલ્ફની જીદ ‘Till death do us apart’ સુધી નૅન્સીની સંભાળ લેવી. રાકેશ ડૉક્ટર હોવા છતાંય લાચાર –
છેલ્લાં ચાર અઠવાડિયાંથી ફોનની રિંગ સાથે ‘રાલ્ફ’ શબ્દની રાકેશના જીભે ફૂટતી કૂંપળ અને આંખોમાં પાનખર ભરી લેતી પાયલ…
ડૉક્ટરની બિઝી લાઇફ સ્ટાઇલને પાયલે સમજણપૂર્વક ધીરજથી પોતાના જીવનમાં વણી લીધઈ હતી. ઘરમાં ફોન રણકતાં જ ‘જો તારો જ હશે’ કહેવાની રૂટિનતાથી એ ટેવાઈ ગઈ હતી. જાણતી હતી. રાકેશ પતિ તરીકે પોતાનો છે તો ડૉક્ટર તરીકે બાકી સૌનો. પણ રોમાન્સની ક્ષણો જ્યારે અચાનક વિધવા બની જતી ત્યારે અચૂક ગુસ્સો આવતો. પોતે ફરિયાદ કરે તો કયા ડૉક્ટર પાસે?
ચમત્કાર થયો. છેલ્લા ચાર દિવસથી ફોને જાણે રાલ્ફના નામનું પાણી મૂકી દીધું. અને રાકેશ પણ શાંત.
શનિવારની સાંજે દાળઢોકળીનો સ્વાદ માણી, મોઢામાં મુખવાસ ઓરી પ્રેસિડન્ટ ઇલેક્ટ ઓબામાની ટીવીમાં સ્પીચ સાંભળતાં રાકેશેન પાયલે પૂછ્યું.
‘તારા પેલા પૅશન્ટનું શું થયું?’
આજે અચાનક પોતાના પૅશન્ટમાં પાયલને ઇન્ટરેસ્ટ લેતી જોઈ અચરજમાં ડૂબેલા રાકેશે સામો પ્રશ્ન કર્યો. ‘કયો પૅશન્ટ?’
‘જવા દે…’ સહેજ છણકો.
‘ના…ના… બોલ… બોલ… છેડવાનો ભાવ…
‘કંઈ નહીં… થોડી માયુસી, ગુસ્સો…
‘બોલ તો ખરી…’
‘હું રાલ્ફ વિશે…’
‘કેમ એ યાદ આવ્યો?’ મશ્કરીની માત્રામાં વધારો…
‘ફરગેટ ઇટ…’
‘નો… નો… ગો અહેડ…’
‘છેલ્લા ચાર દિવસથી એનો ફોન…’
‘ઓહ! સમજ્યો, તું એને મિસ કરે છે…’ ખડખડાટ હાસ્ય અને પહોળી થતાં આંખો…
‘મને ઍમ કે તું એને મિસ કરે છે.’
‘હું…’ તરડાતો અવાજ… ‘નૉટ એટઓલ.’
‘શ્યોર?’
‘ઑફકોર્સ… તને ઍમ કેમ લાગ્યું?’ સ્વસ્થતાની ટેકણનો સહારો શોધતો અવાજ…
‘તને શાંત… તને પૂછળું જ નકામું…’ પ્રગટતો અણગમો…
‘સૉરી, સૉરી… ઇન્ટરેસ્ટિંગ સ્ટોરી છે.’
‘રિયલી…!’ જાણવાની આતુરતા પ્રગટી.
‘રાલ્ફને પણ નરસિંગહૉમમાં દાખલ કરવો પડ્યો છે.’
‘શું વાત કરે છે. યુ આર પુલિંગ માય લેગ, હું નથી માનતી.’
‘નૅન્સીને દાખલ કર્યા બાદ બીજે દિવસે નૅન્સીના દીકરાનો ફોન આવ્યો. ‘નાવ ફાધર હૅઝ ગોન ક્રેઝી.’
‘મને તાજુબી થઈ કે સાજોનરવો રાલ્ફ અચાનક મેન્ટલ બૅલેન્સ ગુમાવી બેઠો. વાઇફના સેપરેશનને ખાતર એક્યુટ ડિપ્રેશનનું સાઇકિયાટ્રિસ્ટે નિદાન કર્યું અને ટ્રીટમૅન્ટ માટે એની વાઇફના નર્સિંગહૉમમાં જ દાખલ કર્યો છે. નાવ યુ નો.’ રાકેશને જાણે વાત કરવામાં મજા આવી રહી છે ઍમ પાયલને લાગ્યું.
‘વૉટ અ ટ્રૅજડી… પણ તું કેમ શાંત થઈ ગયો હતો?’ રાકેશના ખભે હાથ મૂકતા એ આગળ બોલી. ‘યુ આર અ ગૂડ ડૉક્ટર.’
‘થૅન્ક યૂ ફૉર યૉર કૉન્ફિડન્સ.’
ઉભયની વાતચીતમાં ભાગ લેવા માટે ફોનથી રણક્યા વગર રહેવાયું નહીં. એ સાથે જ રાકેશની મશ્કરી કરવા પાયલ ત્વરાથી બોલી ઊઠી. ‘લે તારા રાલ્ફનો ફોન આવી ગયો. હવે ખુશ!’
રાકેશે રિસિવર કાને ધર્યું. પછી માઉથ પીસ પર હાથ મૂકતાં ધીરેથી બોલ્યો, ‘હની, યુ આર રાઇટ ઑન ધ મની.’ અને તરત જ દ્વિધાના આલિંગનથી ખરડાયેલા અવાજે જોરથી બોલ્યો, ‘રાલ્ફ ઇઝ ધૅટ યુ?’
‘યસ ડૉક્ટર…’
‘રાલ્ફ…’ અસમંજસતામાં ડૂબી રહેલા રાકેશને પાયલ અનિમેષ નિહાળી રહી.
‘સૉરી ડૉક્ટર…’
રાકેશ… સાયલન્સ…
‘આઈ ઍમ નૉટ ક્રેઝી…’
‘આઈ ડૉન્ટ અંડરસ્ટૅન્ડ…’ વિસ્મયતામાં ગૂંગળાતો રાકેશ આભો બની ગયો.
‘મારી વાઇફ સાથે રહેવાનો ચાન્સ આપવા બદલ થૅન્ક યૂ અને ડ્રામા બદલ સૉરી…’
‘ડ્રામા…’ રાકેશની ચીસે પાયલને ચમકાવી દીધી.
‘પ્લીઝ ફરગિવ મી… આઈ ઍમ સૉરી…’ અવાજ સામે છેડે શાંત પડી ગયો.
રાકેશના ચહેરા પર અકળામણ. નારાજગી અને ગુસ્સાની રેખાઓના ચિતરામણને જોતાં પાયલથી પ્રશ્ન પૂછ્યા વગર ન રહેવાયું… ‘શું થયું તારા રાલ્ફને?’
થોડી શાંત પળો બાદ ‘રાલ્ફને નહીં, પૂછ કે મને શું થયું છે?’ ખિજાતાં એ આગળ બોલ્યો, ‘મારી સાથે બનાવટ?’ હોઠો ભીંસતાં રાકેશ આંટા મારવા લાગ્યો.
‘મને વાત તો કર… ગુસ્સો થૂંકી નાંખ.’
રાકેશની વાત સાંભળ્યા બાદ –
‘વેરી સ્માર્ટ ગાય…’
‘મારી સાથે બનાવટ કરી. ધૅટ્સ નૉટ રાઇટ…’ રાકેશ માથે હાથ દબાવતાં બોલ્યો.
કિચનમાં જઈ કૉફી કપમાં ભરતાં પાયલે કહ્યું, ‘રાઇટ અને રૉંગ પર બધા નિર્ણય નથી લેવાતા.’
‘આઈ નૉ ધૅટ! પણ મારી સાથે…’ હતાશ થતાં રાકેશે ‘ઇટ્સ રૉંગ’ ત્રણ વાર રિપિટ કર્યું.
રાકેશના હાથમાં કૉફીનો કપ થમાવતાં પાયલે સલાહ આપી, ‘ડિયર, થોડી વાર ડૉક્ટર થવાનું છોડી, રાલ્ફની પરિસ્થિતિમાં ખુદને મૂકી જો.’
કૉફીના કપને હાથમાં રમાડતાં રાકેશ શાંત થવાનો પ્રયત્ન કરતાં બોલ્યો, ‘યુ નો પાયલ, યુ આર રાઇટ.’
‘મેં તો માત્ર મારો ઓપિનિયન આપ્યો છે. પ્લીઝ ડૉન્ટ માઇન્ડ’ બોલતાં પાયલ રાકેશની બાજુમાં બેઠી.
‘ઑન ધ ગૂડ સાઇડ, આજથી એનો ફોન આપણને નહીં સતાવે.’ ફિક્કા હાસ્યની આભા માંડ માંડ રાકેશના નાખુશ ચહેરા પર ફરકી. જાણે એ પરાણે બોલી રહ્યો છે ઍમ પાયલને લાગ્યું.
વાતાવરણની ગંભીરતાને હળવી કરવાની ઇચ્છાથી પાયલે કહ્યું, ‘એટલું તારે જરૂર માનવું પડશે, ધેર લવ ફૉર ઇચ અધર ઇઝ કાબિલેદાદ, ખરું ને?’
રાકેશે પ્રતિભાવમાં ગરદન હલાવી.
‘તું મારા માટે આમ કરે ખરું?’
કૉફીની લેવાતી ચૂસકીઓમાં અવાજ ઓગળી ગયો. પાયલ મનમાં હસી પડી. રાત્રિના લગભગ બાર વાગ્યાનો સમય. અચાનક પાયલની આંખો ખૂલી ગઈ. એણે પાંપણો ચોળી જોવાનો પ્રયત્ન કર્યો. ત્યારે નાઇટ લૅમ્પના આછા અજવાસમાં બેડમાં બેસી ટેલિફોનને તાકતા રાકેશને જોતાં એ…
******
Advertisements
