એમ. એફ. હુસૈનનું વિવાદિત ચિત્ર

હુસૈન એક મોડર્ન આર્ટીસ્ટ હતા અને દેશ વિદેશમાં વિખ્યાત હતા. ચિત્રકામ એક કળા છે તેમ પહેલાં માનવામાં આવતું હતું. પણ અર્વાચિનયુગમાં ચિત્રકળા દ્વારા કલાકાર કોઈ સંદેશ આપે છે.

ચિત્રકળામાં સૌંદર્ય, કળાનો આનંદ, કોઈ વિચાર કે તત્વજ્ઞાન હોય તો એ ચિત્રનું મુલ્યાંકન વધે છે.

હુસૈનના ચિત્રોમાં વિચાર અથવા સંદેશ હોય છે તેની ખોજ કરવાથી એ મળે છે. પોતાના ચિત્રોને લઈને હુસેન ઘણીવાર વાદ-વિવાદમાં રહ્યા હતા.

હુસૈને એક ચિત્ર દોરેલું. જેને એમણે કોઈ નામ આપ્યું ન હતું,. પણ કોઇકે તેનું ભારતમાતા એવું નામકરણ કરી દીધું. આ ચિત્ર હુસેને કટોકટી કાળમાં બનાવેલું. અને તે સમાચાર પત્રોમાં પણ પ્રસિદ્ધ થયું હતું.

આ ચિત્રમાં ઘેરા પીંક રંગમાં એક નગ્ન-સ્ત્રીને ભારતના નકશાના આકારમાં ફેલાયેલી બતાવી છે. એ સમયે કોંગ્રેસનું એક વ્યાપક સુત્ર હતું “ઇન્દીરા ઇઝ ઇન્ડીયા”. એટલે કદાચ લોકોને એમ લાગે કે  આ સ્ત્રી ઇન્દીરાગાંધી છે. કટોકટીમાં તે આખા દેશ ઉપર છાઈ ગયી હતી. આ ચિત્રમાં પણ તેને આખા દેશ ઉપર પથરાયેલી બતાવવામાં આવી છે.

ઈંદીરાગાંધીએ લાદેલી કટોકટીને હુસેને સ્ત્રીના નગ્ન સ્વરૂપમાં વ્યક્ત કરી છે.

આ ચિત્ર ઉપર તેમની ઉપર કેસ દર્જ થયેલો પણ કોર્ટે તેને અમાન્ય રાખ્યો. કોર્ટમાં હુસેને દલીલ કરી કે એ ચિત્ર જ્યારે લીલામ કરનારી કંપનીને એણે આપેલું ત્યારે એણે એ ચિત્રને કોઈ નામ આપ્યું ન હતું. આ માત્ર મારૂં આર્ટ પીસ છે, અને કોર્ટે એ દલીલ માન્ય રાખેલી.