થોડી ખાટી, થોડી મીઠી – (૧૧) – જાગૃતિ દેસાઈ-શાહ

“TECHNICAL EXCELLENCE IN EDITING” 

લેખ લખવું બહુ અઘરું કામ છે એવું 10 લેખ લખ્યા પછી મને આત્મજ્ઞાન થયું છે. બધાંને ગમે એવું તો ના જ લખાય એ સાવ સાચું છે. પણ મને ગમે એવું હું લખી નાખું છું. મોદી સાહેબ મન કી બાત રેડિયો પાર બોલે અને હું અહિંયા લખી નાખું.  એમને ચાહનારા અસંખ્ય છે એમજ એમને ધિક્કારનારા પણ ઘણાં છે. મારી સાથે એવું હોય તો હું સેલિબ્રિટી કહેવાઉં, અને સેલિબ્રિટી બનવાનો મને કોઈ જાતનો અભરખો નથી. (આમાં, “દ્રાક્ષ ખાટી છે” એવી વાત ના ચાલે!)

થોડી ખાટી, થોડી મીઠી – (૧૨) – જાગૃતિ દેસાઈ-શાહ

થોડી ખાટી, થોડી મીઠી – (૧૨) – જાગૃતિ દેસાઈ-શાહ

અનાવિલ – ભાગ – 2

પહેલો ભાગ લખ્યો પછી ઘણા કોલ આવ્યા, સવાલ એક જ હતો તું કઈ ગાળ બોલે છે! હું ખરેખર પણ બોલતી હોઉં તો, મારી પાસે ભંડોળ ઘણું છે, પણ બોલવા માટે પરિસ્થિતિનું હોવું અનિવાર્ય છે. ગાળ અને અપશબ્દો એ ભિન્ન બાબત છે. અનાવિલો આ બાબત ને બહુ જ સારી રીતે જાણે છે. એક મારા મિત્ર છે, રાજકોટમાં. મને એક વાર અચાનક કહેલું, કે, તું ગાળ બોલતા બહુ ક્યૂટ લાગશે. એને હજુ સુધી ખબર નથી કે હું અનાવિલ છું, એ મારી શાહ અટકના ભ્રમમાં છે!  મારી પાસે 24×7 ક્યૂટ દેખાઈ શકું એવું ભંડોળ છે!

થોડી ખાટી, થોડી મીઠી-(૧૧)- જાગૃતિ દેસાઈ-શાહ

મારી અનાવિલ ઓળખાણ

અનાવિલ હોવું એ આગલા જન્મના પુણ્યનું પરિણામ છે એવું મારું દ્રઢ પણે માનવું છે. અમારા કેશવજી કાકા એમ કહેતા કે અનાવિલ એટલે ખાસ અને બાકીના બધા પનોતા. આ બાબત એ ત્યારે બહુ કહેતા જયારે કોઈ કાંદા લસણ ખાવાની ના પાડે કે કોઈ ગાળ બોલવા પર ભવાં ચઢાવે. કાજલ ઓઝા વૈદ્ય પચાસ ટાકા અનાવિલ છે, તમારી જાણ ખાતર.

થોડી ખાટી, થોડી મીઠી- જાગૃતિ દેસાઈ શાહ

“મારી યાદોના સુંદર પડાવ કે પછી મારી સુંદર યાદો નો પડાવ”

જયશ્રી મરચંટનો ઉત્સાહ એમની ઉમરથી ડબલ કે ટ્રિપલ સ્પીડથી ભાગે છે. એમણે દાવડા સાહેબનું આંગણું મહેકતા રાખવાનું બીડું ઝડપ્યું છે, અને, મારા જેવા એમની ઝડપમાં આવી ગયાં! એમણે મને કહ્યું કે, ‘તું લખ.’ અને મને પણ એમ થયું, કે, ચાલો એમની ઈચ્છાને માન આપી ને કૈંક લખીએ. દાવડા સાહેબનું મૃત્યુ થયું અને એમણે એક ખરા અર્થના મિત્ર ખોયા. પણ જતા જતા માણસ કેવું સર્જન મૂકી જાય કે એમના ગયા પછી પણ એમની સાથે શબ્દોના સંબંધ અવિરત જ રહે છે.

બે અઠવાડિયાના ગેપમાં થોડાક ટેક્સ્ટ મેસેજ આવ્યા અને રીમાઇન્ડર પણ આવ્યા કે તારો લેખ ક્યાં છે?  જયશ્રી આંટીના ફોન પણ આવ્યાં, એટલે હવે તો લખવું જ પડશે! રેડિયો જોકી તરીકે જયારે પણ યાદો અને પ્રસંગો કહું ત્યારે લોકો ને બહુ ગમે છે. તો ચાલો, આજે મારી જીવનની ડાયરીના ખુશનુમા પાનાં તમારી સાથે શેર કરું છું.

બોલીવુડના યુવાન હોનહાર અને સફળ હીરો, સુશાંતસિંહ રાજપૂતે અચાનક જ ‘સો સેઈડ સુસાઈડ’ કર્યો અને માનવામાં નથી આવતું કે એક ધબકતા, ઉત્સાહથી સતત રણકતા યુવાનનું આમ મૃત્યુ થયું. એના પછી બધાને ફિલ્મ જગત માટે બહુ બધી ગેરસમજ ઊભી થઈ ગઈ છે.  જે પણ થઈ ગયું તે કોઈ પણ રીવર્સ ન કરી શકે પણ થોડી પોઝીટીવીટી આપણા જીવનમાં આશાનો સંચાર તો કરી શકે કે બોલીવુડમાં સારા માણસો, કેરીંગ માણસો પણ છે, અને, મારી પાસે સારા, ઘણા સારા અને બહુ જ સરસ એવા પ્રસંગોની હારમાળા છે.

એક સ્ત્રી તરીકે, ઘણા સેલેબ્રીટી, Colleagues પર ક્રશ રહ્યો હતો, છે અને રહેશે એની ખાતરી છે. આ લીસ્ટમાં   વિનોદ ખન્ના, બલરાજ સહાની, રાજીવ ખંડેલવાલ જેવાં અનેક નામ છે.
આજે તમારા સહુ સાથે રાજીવ ખંડેલવાલની વાતો કરવાનું મન છે.
રાજીવ ખંડેલવાલ અત્યંત ઈન્ટ્રોવર્ટ, ખુબજ હેન્ડસમ અને ખુબજ પ્રતિભાશાળી વ્યક્તિ છે. એની સીરીયલ “રિપોર્ટર” પછી મેં નક્કી કર્યું કે મારે એને કોઈ પણ રીતે મળવું જ છે, પણ મને એનો ફોન ન મળ્યો, પણ એના મેનેજરનો મળ્યો. મેં એના મેનેજર અજય છાબરિયાને ફોન કર્યો અને પછી તો, રાજીવની અને મારી દોસ્તી થઈ ગઈ. રાજીવની અમેરિકાની આવી જ એક વિઝિટ દરમિયાન, મેં અમેરિકામાં એની ક્લબિંગ પાર્ટી ગોઠવી. એની સાલસતાને કારણે, એની સાથે જાણે વર્ષોના મિત્ર હોઈએ એમ મન મળી ગયું. એ સમયના ગાળામાં, અમે 5-6 દિવસ સાથે વિતાવ્યા અને બહુ મઝા કરી.
એની પાસેથી હું ઘણું શીખી, અને આજે પણ એની બે શિખામણનું પાલન કરું છું. એક, ડીશમાં ખાવાનું ના છોડવું અને બીજું ગાડી ચલાવતી વખતે ફોન પર વાત ના કરવી. ફોન જો વાપરવો પડે તો bluetooth પર વાપરવો. સેલ ફોનમાં ફોટા કેવી રીતે એડિટ કરવાના, એ પણ એણે સમય લઈને ધીરજથી શીખવાડ્યું

એક વખત અમે હોટેલમાં લંચ પર ગયા હતાં. મેં મારા માટે સલાડ ઓર્ડર કર્યું તો ખરું પણ પછી, એ સલાડ એકદમ સ્વાદ વગરનું હોવાથી મને જરા પણ ના ભાવ્યું. એવી કોઈ શક્યતા નહોતી કે હું એ સલાડ ખાઈને પૂરું કરું.  રાજીવે જોયું કે હું ચમચા સાથે રમત રમતી હતી, એક ક્ષણમાં એને મારી સલાડની પ્લેટ એના તરફ સરકાવી અને મને કહે, “તું અજ્જુ સાથે ડીશ શેર કરી લે, પણ ખાવાનું નહીં ફેંકવાનું કે વધારવાનુ.” આખું સલાડ એણે પૂરું કર્યું, આમ જુઓ તો મારુ વધેલું જ ને!!!
મારું નામ એણે હરફાન મૌલા પાડેલું.
મને હંમેશા લાગતું કે એ બહુ ડિસ્ટન્સ રાખે, રિઝર્વડ રહે. મને એમ કે celebrity આવા જ હોતા હશે. આપણને એ ગમે એટલે જરૂરી થોડું છે કે એ પણ આપણને એટલા જ મહત્વના ગણે? પછી, તો ખબર પણ ન પડી કે ક્યારે રાજીવ અને એનો મેનેજર, અજયનો ભારત પાછા જવાનો સમય આવી ગયો! હું અને મારા પતિ નીલેશ એમને એરપોર્ટ પર મૂકવા ગયા હતા. એરપોર્ટ પર અજય સિગારેટ પીતો હતો એટલે મે એને કહ્યું કે મને જરા cigarette પકડવા દે અને ત્યારે પહેલી વાર મેં રાજીવને ગુસ્સો કરતા જોયો! નિલેશને કહે, ‘તારી વાઇફને અક્કલ નથી. કોઈ દિવસ દારૂ કે સિગારેટ નથી પીતી અને આજે એને સ્મોક કરવું છે?’ મને પણ એના તરફથી પસ્તાળ પડી અને પછી બધું ઠરીઠામ થયું, ત્યારે મેં એને કહ્યું કે મારે તો ખાલી ફોટો પડાવવો હતો. તો મને કહે, ‘પણ તારે સ્મોક કરતી હોય એવો ફોટો પણ કેમ પડાવવો છે? શી જરૂર છે એની?’  ચાલો પત્યું. કોણ જાણે કેમ, પણ મને એમ થયું કે રાજીવે છુટાં પડતાં પહેલાં મને દિલથી ‘થેન્ક યુ’ અને ‘આવજો’ પણ ના કહ્યું!  થોડીવાર પછી પ્લેનમાંથી ખુબજ ઇમોશનલ ટ્વીટ કર્યું અને મેં એ ટ્વીટ કમ સે કમ પચાસ વાર વાંચી. ત્યારે વિચાર આવ્યો, કે, આપણે ઉતાવળમાં, લોકો વિષે કેટલી ખોટી ધારણા બાંધી લઈએ છીએ અને મનમાં પૂર્વાગ્રહ અથવા અસલામતિ કે પછી કદરદાનીના અભાવને પાળી લઈએ છીએ?
પછી એ લોકો પણ ભારત દેશ પાછા ફર્યા અને વાતોનો દોર ઘટ્યો, બસ, ક્યારેક જન્મદિવસ ની શુભકામના અપાય. અમારો એક હિસાબ પણ પતાવવાનો બાકી હતો, એટલે રાજીવ વારંવાર કહેતો કે તને કેવી રીતે પૈસા પહોંચાડું. રકમ બહુ નાની હતી એટલે મેં કહ્યું, ‘રહેવા દે, સમય મળે ત્યારે હું લઈ લઈશ.’

થોડી ખાટી, થોડી મીઠી – જાગૃતિ દેસાઈ-શાહ

અરવિંદ રાઠોડ અને પદ્મા રાની
કદાચ સૌ પ્રથમ લિવ-ઈન રિલેશન્સ ની જોડી..

એક ગુજરાતી નાટક દ્વારા મારી અરવિંદ રાઠોડ સાથે મુલાકાત થયેલી. કોઈ પણ જોઈને કહી શકે બહુજ કડક વલણ ધરાવે છે.. એ કડક પણ છે અને પ્રેમાળ પણ છે.. અલગ અલગ હેટ (ટોપી) નો એમને બહુ શોખ છે.. સફેદ કપડાં નો શોખ છે.. ઈસ્ત્રી વિના કપડાં નથી પહેરતા.. નવા મોબાઈલ ફોન ના શોખ છે. મેં રેડિયો માટે એમનું ઇન્ટરવ્યૂ કર્યું હતું. બીજી ઘણી વાતો છે જે એમને કહી હતી પણ પદ્મા રાની વિષે પૂછ્યું તો કહયું કે.. હું એમની સાથે ૪૦ વર્ષ થી લિવ-ઈન રિલેશન્સ માં છું. પદ્મા બેન મારા પત્ની, બેહેન, માતા અને સ્ત્રી ના બધા સ્વરૂપ છે. મને ખુબ નવાઈ લાગેલી, એટલે, મને બહુજ મન હતું કે હું પદ્માબેન ને મળું.

થોડી ખાટી, થોડી મીઠી – જાગૃતિ દેસાઈ શાહ

“જિંદગી કૈસી હૈ પહેલી હાયે…!.”-   કવિ યોગેશ જી!

આજે કવિ યોગેશ ચીર વિદાય પામ્યા. એમના ગીતો મને ખરેખર ખૂબ ગમતા.
‘ના જાને કયું,’
‘કઈ બાર યું હી દેખા હૈ..’
‘કહીં દૂર જબ દિન ઢલ’
‘જિંદગી કૈસી હૈ પહેલી.’.
મેં એમનો ફોન નંબર શોધીને એમને ફોન કરેલો.  તેઓ બહુ જ ખુશ થયેલા. મેં એમની સાથે વાત ‘લવલી રેસ્ટોરન્ટ’ માં બેસી ને કરેલી. ત્યારે મારી પાસે પેપર અને પેન નહોતા અને મારુ રેકોર્ડર પણ નહોતું. એક tissue પેપર પર એમની વાતો લખેલી. પાછળથી એમનો રેડિયો ઇન્ટરવ્યૂ કરીને પ્રસારિત કરેલો. એક વાત ની મેં ખાસ નોંધ લીધી છે, કે આ બધા પ્રૌઢ કલાકારો ને આપણે ભૂલાવી દીધા છે.  આજે કેટલા લોકોને યાદ પણ છે કે આવા સરસ ગીતો કે સંવાદો એમણે લખ્યા છે! યોગેશજી સાથે વાત કરીને મને આ વાતનો અહેસાસ થયો હતો અને અફસોસ પણ થયો હતો.

થોડી ખાટી, થોડી મીઠી – જીના ઈસીકા નામ હૈ! – જાગૃતિ દેસાઈ-શાહ

જીના ઈસીકા નામ હૈ! – જાગૃતિ દેસાઈ-શાહ

ખરેખર બાદશાહી વ્યક્તિ એટલે ફારુખ શેખ:
મારા ખૂબ જ સારા સંસ્મરણ અને કોઈ વ્યક્તિ ની છાપ તમારા જીવન પર પડે એ ભવ્ય વ્યક્તિત્વવાળા એટલે ફારુખ સા’બ!

મુંબઈમાં મારા પાડોશી ફિલ્મ જગત સાથે બહુ જ નજીકથી સંકળાયેલા. એક દિવસ ઘરે ગઈ અને નિલેશ (મારા પતિ) બોલ્યા:  અરે યાર, તેં ફારુખ શેખ ને મિસ કર્યા, અત્યારે જ નીચે ઉતર્યા. અને મને થયું કેટલી મોટી તક જતી રહી. ખૂબ વસવસો રહી ગયો કે કોને ખબર હવે ક્યારે મળી શકીશ?

થોડી ખાટી, થોડી મીઠી – શૉ મસ્ટ ગો ઓન! – જાગૃતિ દેસાઈ-શાહ

શૉ મસ્ટ ગો ઓન!

જયારે હું એન્ટરટેઈનમેન્ટ ઈન્ડુસટ્રી માં નહોતી ત્યારે મને એમ લાગતું કે આ બધા કલાકારો અલગારા હશે. કૈંક મેજીક ક્રીમ લગાવતા હશે. ભગવાને એમને ખાસમ ખાસ વિશેષાધિકાર થી નવાજિત કર્યાં હશે. એમની સાથે ના બોલાય, એ એમ જ ખાતા હશે, આમ જ ચાલતા હશે. બહુ જ કડક વલણ વાળા હશે ઇત્યાદિ ઇત્યાદિ
મારા ખુબજ યાદગાર અને પ્રેમાળ યાદગીરી તમારી સાથે શેર કરું

ધર્મેશ વ્યાસ ને કોણ નથી જાણતું? આજે પણ લોકો તેમને “હસરતેં” ના રોલ માટે બિરદાવે છે. અત્યંત પ્રભાવશાળી, ખુબજ handsome એક્ટર, લેખક, પ્રોડ્યૂસર, ડાઈરેક્ટર અને સહુથી વધુ એક ગજબ પ્રેમાળ વ્યક્તિ.
નાટક ના વ્યવસાય માં એ એમની ટેગ લાઈન માટે બહુ જાણીતા છે.

“મુંબઈ બંધ!” કોરોનાએ દુનિયા બંધ કરી દીધી અને એમને પણ…!

“પપ્પા, તમને ના સમજાય” એ નાટક લઈને ધર્મેશ વ્યાસ અમેરિકા આવેલા. બે એરિયામાં મેં એ નાટકનું આયોજન કરેલું. જેમ દર વખત થાય એમ ૨ કલાક પહેલા તેઓ પોતાની ટીમ સાથે સભાગૃહ પર પહોંચ્યા. એમની આખી ટીમ પોતપોતાના કામમાં લાગી ગઈ. મને આપણા સ્ટેજ ના કલાકારો માટે ખૂબ માન છે. ભારતમાં એ ફક્ત તૈયાર થઇ ને ૩૦ મિનીટ પહેલાં આવે, કપડાં ઈસ્ત્રી થઇ ગયા હોય, સ્ટેજ અને સેટ લાગી ગયો હોય. સીન પ્રમાણે કપડાં ચપ્પલ, વિગ બધું હાથમાં આવી જાય. મેકઅપ મેન પણ હોય. પણ જયારે અમેરિકા આવે ત્યારે કપડાંની ઈસ્ત્રી પણ કરે, સેટ પણ લગાડે, અને મેકઅપ પણ પોતે કરે, એ પછી સિદ્ધાર્થ રાંદેરિયા હોય કે વિનય પાઠક કે પછી અપરા મહેતા.

મોટે ભાગે મારા શૉ ટાઈમ પર ચાલુ થતા હોય છે. શૉ શરુ થવાનો હતો એટલે મારે જે એનોઉન્સમેન્ટ કરવાની હોય એ મેં શરુ કરી. તે દિવસે ડો. જાપરા પણ કારણસર આવેલા. એમને મેં માઈક આપ્યું. એટલામાં ધાડ કરીને કૈંક અવાજ આવ્યો. શું થયું ખબર ના પડી. અમારા ટીમના સભ્ય એ ઈશારો કર્યો કે પાછળ આવ. હું બેક સ્ટેજ ગઈ તો જોયું કે ધર્મેશભાઈ ખુરશીમાં બેસી પડેલા. એમના મોઢા પાર ભયંકર દર્દ જોયું. એ કણસતા હતા. એમનો પગ સોજી ગયેલો, ઢમઢોલ! “બરફ લાવો, પેઈન કીલર લાવો.” ચારેકોર દોડદોડી થઈ ગઈ. મને ભરેલું સભાગૃહ દેખાયું. મને એમ કે પ્રોગ્રામ કેન્સલ. એના કરતાં પણ વિશેષ ધર્મેશભાઈનું દર્દ અને એમને કેમ હોસ્પિટલ પહોંચાડવા, હું એ વિચારવા માંડી. ધર્મેશભાઈ બેકસ્ટેજમાં સીડી પરથી પડી ગયા હતા, જોરદાર વાગ્યું હતું.
આવા દર્દ સાથે ધર્મેશભાઈ મને જોઈને કહે કે, “અત્યારે સારું થઇ જશે, આઈ વિલ બી ઓન સ્ટેજ.” મને મારા કાન પર તો વિશ્વાસ જ ન બેઠો. મને થયું, ‘ભલા માણસ તમારો પગ તૂટ્યો ના હોય તો સારું. પહેલા આપણે ડૉક્ટરને બતાવીએ .’ એમનો પગ જે રીતે સોજેલો હતો, એમને તડ પડવાની કે ફ્રેક્ચર હોવાની પૂરેપુરી સંભાવના હતી. એટલામાં યાદ આવ્યું કે ડો જાપરા અહીંયા છે. પંજાબી હોવાને લીધે એમને પોતાની રજુઆત કરીને વિદાય લઇ લીધી હતી. પાર્કિંગ લોટમાંથી એમને પકડ્યા અને પાછા લાવ્યા. નસીબ જોગે એ બધી ઈમરજંસી ની દવા સાથે લઈને ફરતા હોય છે. આવી ને કહે “HE IS IN TREMENDOUS PAIN પછી સ્પ્રે લગાવ્યું અને બરફની થેલી એન્ડ કોમ્પ્રેસિંગ જે થઇ શકે એ કર્યું. ફ્રેક્ચર નહોતું લાગતું. દવા આપી, ઈન્જેકશન પણ આપ્યું અને કહ્યું કે જે જલ્દી થી announcement કરી દે કે કૈંક ટેકનીકલ ખામીને લીધે થોડું મોડું શરુ થશે. મને તો એક બાજુ એમ થતું હતું કે શરુ થશે કે નહીં, પણ announcement તો કરી નાંખી

૫-૧૦ મિનિટ પછી એમણે એમની ટીમ સાથે વાતચીત કરી. એમની ટીમે એવું મંતવ્ય આપ્યું કે એમના અમુક સીન કાઢી નાખવા. એમાં એક જગ્યા એ એમને એમના ટીનએજ દીકરાને પીઠ પર ઊંચકીને ફરવાનું હતું. ખાસ્સો લાંબો સીન હતો. એમણે નક્કી કર્યું કે એ સીન કાપવો.

પછી હું સ્ટેજ પર ગઈ અને જાહેરમાં જણાવ્યું કે, “ધર્મેશભાઈ પડી ગયા છે અને થોડી ચોટ પણ આવી છે. પણ શૉ મસ્ટ ગો ઓન.” ઓડિયન્સે તાળીઓથી વધાવી લીધા. શૉ શરુ થયો અને મને એમ કે ધર્મેશભાઈ કદાચ ધીરે પગે એન્ટ્રી લેશે, પણ એ જ જોશથી, એ જ ફૂટવર્કથી જોશીલી એન્ટ્રી કરી. એ ચાલતા હતા અને એમને ખૂબ પીડા થતી હતી. અચાનક ધર્મેશભાઈએ સીન મુજબ એમના દીકરાને પીઠ પાર ચડાવ્યો. હું દંગ! ઑડીએન્સ આશ્ચર્યચકિત! ભયંકર શાંતિ! સીન ખાસો લાંબો હતો. મનમાં થતું હતું કે હવે તો ઉતારે તો સારું! આખો સીન પત્યો અને હું બેક સ્ટેજ ગઈ. એમના ટીમ મેમ્બર બોલ્યા, ”આ ધર્મેશભાઈ છે! સીનમાં નો કોમ્પ્રોમાઇઝ! આખું નાટક ઓરિજિનલ જેમ હતુમ તેમ જ ભજવાયું, વગર એક સીન કે ડાઈલોગ કાપ્યા વગર!
શૉ મસ્ટ ગો ઓન!
કલાકારો સફળ એટલે જ થતા હશે.
ધર્મેશભાઈ, “ખરેખર તે દિવસે મુંબઈ બંધ!”

થોડી ખાટી, થોડી મીઠી – ‘દુનિયા રંગ રંગીલી બાબા’ – જાગૃતિ દેસાઈ-શાહ

દુનિયા રંગ રંગીલી બાબા.. દુનિયા રંગ રંગીલી
જાગૃતિ દેસાઈ-શાહ

“હમ લોગ” માં બષેશર રામ આ ગીત ગાતા. નાનપણ માં આ ગીતનો અર્થ નહોતો સમજાતો, પણ સાયગલ સાહેબના ગીતો ગમવા માંડેલા. Time to time, આ ગીતની મને અસંખ્યવાર યાદ આવી છે કારણકે મનોરંજનના વ્યવસાયમાં બધું રંગ રંગીલું હોય પણ એ રંગોની જિગશૉ (JIGSHOW ) બદલાતી રહે એ નક્કી.

થોડા પ્રસંગો ટાંકું છું. વિરોધાભાસની આ રંગત તમે પણ માણો. અમુક નામો બદલ્યા છે. કોઈ પણ અનુમાન કરવાની અને બંધબેસતી પાઘડી પહેરવાની સખ્ત મનાઈ છે.

હું રેડિયો જોકી બની ત્યારે વખાણ થાય એ ખૂબ ગમતાં અને કોઈ ટીકા કરે ત્યારે જરા પણ ખરાબયે નહોતું લાગતું, કારણ કે એ ખુશી થતી કે, ‘સાલું, કોઈ તો મને સાંભળે છે!’

વર્ષો પહેલાંની વાત છે, રેડિયો જોકી થયાને એકાદ બે વર્ષ થયા હશે. એક ભારતીય ગ્રોસરી સ્ટોરમાં જવાનું થયું. જે ભાઈ સ્ટોરના માલિક હતા, એ મને જોઈ ને કહે “તમે રેડિયો પર બોલો છો?” મેં ખુશ થઇને કહ્યું “હા”.
પછી ખુબજ કટાક્ષ ની નજરે કહ્યું “તને કોઈ સાંભળે છે?” કદાચ એટલી પરિપક્વ નહીં હોઉં, એટલે એટલી બધી સફાઈ આપી કે પૂછો નહીં. ભાન ના પડી કે સફાઈ આપીને પોતાને મૂરખ સાબિત કરી. આખા રસ્તામાં હું મારી જાત પર જ ગુસ્સો કરતી રહી કે, મેં આટલી બધી સફાઈ આપી જ કેમ?

હાલમાં એજ સ્ટોરના માલિકની બીજી દુકાનમાં જઈ ચઢી. ખબર નહોતી કે આ ભાઈ ત્યાં પણ મળી જશે. અને પછી એમણે પોતાના અંદાજ માં પૂછયું “રેડિયો પર હજુ બોલો છો?” મેં હસીને ફક્ત માથું ધુણાવ્યું. અને, એમણે પાછો કટાક્ષ કર્યો, “તમને હજુ પણ લોકો સાંભળે છે?”
મેં કહ્યું “ના રે, મને કોઈ ક્યાં સાંભળે છે? આ તો રેડિયોવાળા ને કોઈ મળતી નહીં હોય કે પછી આ બે એરિયાના લોકો બહુ વિશાળ હૃદયના છે, કે મને મજબૂરીથી નિભાવી લે છે”
ભાઈ કઈં બોલ્યા નહીં. એટલામાં એક યુવાન છોકરી મારી પાસે આવી ને હિન્દી માં બોલી “આપ જાગૃતિ હૈં ના?, મૈં આપ કી ફેન હું, મુઝે આપ કે ગીતો કે સિલેકશન બહુત અચ્છા લગતા હૈ, ક્યા મેં આપકે સાથ ફોટો નિકાલ શકતી હું?” મેં પેલા ભાઈ, જે સામે ઊભા હતા, એમને સેલ ફોન આપીને કહ્યું, “અમારો ફોટો પાડશો?”
એમણે ફોટો તો પાડ્યો અને મને તે ફોટો કઈંક વધારે જ રંગ-રંગીલો લાગ્યો હતો.

મારા એક સંબંધી છે. એમને મારા તરફ વર્ષોથી અકળ કારણોસર કઈંક તો પૂર્વગ્રહ હતો. વારંવાર મને ઊતરતી કક્ષાની બતાવવી, એ જાણે એમનો શોખ હતો!
એક દિવસ ફોન કરીને મને કહી જ દીધું, “તારું કઈં નથી થવાનું, તું નકામા જ હાથપગ મારે છે., તું નાકામ વ્યક્તિ છે” મને થયું આ બહેનને ક્યારેક ખોટા પૂરવાર કરવાનો મને મોકો મળશે કે નહીં, કોને ખબર?
૩-૪ વર્ષ પછીની આ ઘટના છે. સવારે ચા પીને સેલ ફોન ચેક કર્યો, આ સંબંધીના ૪-૫ mised કોલ હતા, મેં પણ પૂર્વગ્રહ સાથે કોલ રીટર્ન કર્યો, મને થયું કે ખોટા વ્યક્તિને ફોન લાગ્યો, કારણ કે સામેથી એ સંભળાયું જેની મને જરા પણ કલ્પના નહોતી! સામે છેડેથી કહી રહ્યાં હતાં, “આઈ એમ સો પ્રાઉડ ઓફ યુ. તારા વિષે સમાચારપત્રમાં જાણીતા વ્યક્તિ એ બહુ જ સરસ લખ્યું છે. મને તો ખબર જ હતી કે એક દિવસ તો તું કઈંક તો જરૂર કરશે.” મેં થેન્ક યુ કહીને હસતા મોઢે ફોન મૂક્યો. ફૂલ પત્તા ઝાડ, આજે બધું જ વધારે રંગ રંગીલું હતું.

એક ભાઈ બે એરિયામાં હતા. એમણે મારા ચરિત્ર વિષે અસંખ્ય વાર ટિપ્પણી કરી હતી. મને કોઈકે આ વાતની જાણ પણ કરી હતી. મને ગુસ્સો તો ઘણો આવતો, પણ કદાચ સ્ત્રી હોવાના વિચારે મારાથી કઈં પણ બોલી શકાતું નહોતું, કારણ તો રામ જાણે!
થોડા વર્ષો પછી ગરબામાં મળી ગયા. એમના ડિવોર્સ થવાના હતા એવું મેં સાંભળ્યું હતું. મને જોતાંની સાથે કહે, “બહુ જ સુંદર લાગે છે.” આગળ મને કહે કે, “મને તારા જેવી છોકરી શોધી આપ, મારે પાછા લગ્ન કરવાના છે” મેં કહ્યું કે મારા જેવું હું એક જ મોડેલ છું, એ મારા પતિએ લઈ લીધું છે. હસીને આગળ વધી. નવરાત્રીની રાત ખૂબ રંગ રંગીલી લાગી.

“દુનિયા રંગ રંગીલી બાબા દુનિયા રંગ રંગીલી.” આ દુનિયાના વિવિધ રંગોની મેં રંગોળી કરીને મારા હૃદયના આંગણાને સજાવ્યું છે. એના પ્રસંગે પ્રસંગે બદલતા કે બદલાતા રંગોના મેઘધનુષ થકી આકાશ આંબવાની ઈચ્છા કરી છે. બદલાતા રંગોએ વખતાનુસાર મોસમ છલકાવી પણ છે. વિવિધ રંગો ને બદલી બદલીને હું ધૂળેટી પણ રમી છું. તો ક્યારેક, વિવિધ રંગોના ફૂલોનો ગુલદસ્તો બનાવ્યો છે. બધા રંગો સાથે મેં ખુલ્લા દિલે પ્રયોગ કર્યો છે, કોઈ છોછ રાખ્યા વિના. ફક્ત એક જ ધ્યાન રાખ્યું છે, રંગ કોઈ પણ હોય, એને પાકો થઈને તન અને મન પર કાયમી રીતે નથી ચડવા દીધો. હૃદય અને મન પર DRY ERASE PERMANENT માર્કરને વપરાવા નથી દીધાં. સાહેબ, હું તો પાટી-પેનની વિદ્યાર્થી છું. પાટી પેનની મઝા એ જ છે કે જયારે લખવું હોય ત્યારે લખો અ ને જયારે ભૂંસવું હોય ત્યારે ભૂંસો. આજના જમાનાનાં, કમ્પ્યુટરના એડિટ, રિપ્લેસ, રી-ડુ, અન-ડૂ અને ડિલીટના વિકલ્પોની જન્મદાત્રી પણ શું એ પાટી-પેન છે? કોને ખબર!

એક વાત ચોક્કસ છે કે આ દુનિયાના રંગ બદલાતાં જ રહેવા જોઈએ, કારણ કે, “દુનિયા રંગ રંગીલી બાબા..!”

થોડી ખાટી, થોડી મીઠી – (૪) – જાગૃતિ દેસાઈ-શાહ

રીટર્ન ગીફ્ટ :

ગયા અઠવાડિયે મેં આપ સહુ સાથે, મારા રેડિયો શો ના સંભારણાંમાં એક પિતાના હ્રદયની દુવાની વાત કહી હતી. આજે યાદ આવે છે, એક માતાના દિલને સ્પર્શી ગયેલી આવા જ એક કિસ્સાની, જે અહીં આપ સહુ સાથે શેઈર કરવા માંગુ છું.

રેડિયો પર રાતના શૉ માં મને હંમેશા જૂના જમાનાના ગીતો વગાડવાનો મહાવરો છે. ઘણી વાર લોકોની ફરમાઈશના ગીતો પણ હોય. પેટછૂટી વાત કહું તો મને એવો ખૂબ ફાંકો છે, કે એવું કોઈ ગીત હોય જ નહીં જેની મને ખબર ના હોય. એક દિવસ શૉ માં લાઈવ રિકવેસ્ટ લેતી હતી. એવામાં જેના અવાજમાંથી યુવાનીનો રણકાર આવતો હતો એવી એક છોકરીનો ફોન આવ્યો, અને.. એવું ગીત વગાડવા કહ્યું જે મેં ન તો સાંભળ્યું હતું કે ન તો મારી જાણમાં હતું. પણ, પછી ઓન લાઈન જઈને મેં શોધી કાઢ્યું. એ ગીતનો અર્થ હતો કે, ‘મા, બધું જ બરાબર થઇ જશે. હું તારી સાથે છું.’ મને એ યુવાન છોકરી માટે ખૂબ આદર થયો અને હું ગળગળી થઇ ગઈ. ગીત પૂરૂં થયું અને રેડિયો શૉ માં એ જ યુવતીનો પાછો ફોન આવ્યો. એણે મને કહ્યું કે મારી માએ આ ગીત સાંભળ્યું અને તમારા તરફ આભાર વ્યક્ત કર્યો છે. એણે એ પણ કહ્યું કે એની માતા મારો શૉ નિયમિત રીતે સાંભળે છે અને એને જૂના ગીતો ખૂબ ગમે છે. મેં એ યુવતી પાસેથી એની માનું નામ જાણી લીધું. પછી એ- બે વાર એમનું નામ લઈને એકાદ-બે ગીતો એમને અર્પણ કરીને વગાડ્યાં. આ વાતને થોડો સમય વિતી ગયો હતો. એક દિવસ ચાલુ શૉ માં ફોન આવ્યો, એક પુરુષનો અવાજ હતો. એમણે મને ઓળખાણ આપી કે, તેઓ યુવતીની મા ના ડોક્ટર હતા, એ જ યુવતીના મા, જેમને માટે એક-બે ગીતો એમને અર્પણ કરીને વગાડ્યાં હતાં. એમના ડોક્ટરે મને ફોન પર કહ્યું કે આ બેનનું કેન્સર રીલેપ્સ થયું હતું અને તેઓ અંતિમ દિવસો ગણી રહ્યા હતાં. આ દરમિયાન તેઓ અસહ્ય શારીરિક પીડામાં હતાં. કેન્સરની બિમારીને કારણે એમને રાતના ઊંઘ આવવામાં તકલીફ થતી હતી. ડૉક્ટરે એમને મારો શૉ હોસ્પિટલમાં સાંભળવાની રજા આપી હતી અને મને ડોક્ટરે જણાવ્યું કે મારો શૉ સાંભળતાં જ તેઓ સૂઈ જતાં હતાં. એમનું કહેવું હતું કે હું જયારે પણ એમને ગીત અર્પિત કરતી, એમને મનોમન ખૂબ સારું લાગતું. તેઓ પોતે પણ એમના સગા-સંબંધીઓને અને મિત્રોને, બધાંને કહેતાં કે એક રેડિયો જોકીના તેઓ અત્યંત ફેવરીટ છે. તેઓ જ્યારે પણ આ વાત કરતાં ત્યારે એમને અત્યંત ખુશી થતી. પાછળથી ખબર પડી કે, એ આખો પરિવાર મારા પણ પરિચિત લોકોને જાણતો હતો. હવે તો એ બહેન નું અવસાન થઈ ગયું છે.

રેડિયો જોકીની કારકિર્દીમાં આવા અસંખ્ય પ્રસંગો છે જેના વિષે એક પુસ્તક લખી શકાય. આ બે પ્રસંગો એટલે મમળાવ્યા કે નાની સરખી વાત કોઈના જીવનને કેવી રીતે સ્પર્શીને શાતા આપી જાય છે, એ વિષે આપણને કોઈ આગાહી કે ઈલમ હોતો નથી. એટમબોમ્બના ન્યુટ્રોન કે પ્રોટોન ને ક્યાં ખબર છે કે એ હિરોશિમા જેવી ભયંકર વિપદા પણ બની શકે, અને એટોમિક પાવર થઇ માનવ માટે એવી અમોઘ શક્તિ પેદા કરી શકે જેનાથી લોકકલ્યાણના કાર્યો પણ સંપન્ન થઈ શકે. તમે અને હું, ન જાણે કેટલા, કોને અને ક્યાં સ્પર્શી જઈએ છે એની આગોતરી ખબર ક્યાં હોય છે? આપણે લોકોમાં એક આશા, ઉમ્મીદ અને શાંતિનું એક કિરણ પણ બની શકીએ તો એનાથી સારી બીજી કઈ ફિલીંગ્સ હોય શકે ખરી? એવા કેટલાયે લોકો હશે જેને આપણે જાણે અજાણ્યે સ્પર્શી ગયા હશું, જેની કદાચ આપણને કદી ખબર પણ ન પડે, એવુંય થાય. આ કહેવાનું તાત્પર્ય એટલું જ છે કે, જાણે અજાણ્યે આપણું વર્તન, કે શબ્દો અન્યને અસર કરતા હોય છે, જેની આપણને ભલે ખબર ના હોય. ફિઝિક્સનો એક અફર નિયમ છે “THERE IS ALWAYS A REACTION TO EVERY ACTION”. મારી નિર્દોષ હરકતોએ કોઈને સુખ પહોંચાડ્યું હશે અને કોઈ વાર દુઃખ પણ પહોંચાડ્યું હશે. રેડિયોમાં વહેતો મારો અવાજ કોના સુધી અને એમની કઈ અવસ્થામાં ક્યારે પહોંચે એ મારા વશની બહારની વાત છે. પણ મારી વાતને મારે કેવી રીતે કહેવી, કઈ વાત કહેવી અને ક્યારે કહેવી એ તો મારા વશમાં છે. આપણે લોકકલ્યાણ માટે કદાચ અમોઘ શક્તિસ્ત્રોતવાળ એટમ બૉમ્બ ન બની શકીએ તો વાંધો નહી, પણ, મંદ પવન બનીને પવન ચક્કી ચલાવી શકીએ, ઝાડના પાંદડાને વાયરો બનીને ઝૂલાવી શકીએ અને એ રીતે અન્યને શીતળતા પ્રદાન કરી શકીએ તો ય બસ છે. આ બધાં જ કાર્યોંના પરિણામ ક્યાં માપવા? એ તો કુદરતને ભરોસે છોડી દેવા જ સારાં. કુદરત તો જાદુગર છે. ક્યાં કોને એનું શું ફળ આપશે, એ તો એની મરજી છે. કુદરત આપણને હિસાબ આપવા બંધાયેલી નથી. પણ સત્કર્મનું ફળ આપણને મળવાની બાહેંધરી આપી જ દે છે. અને, કોને ખબર, આપણને જયારે રાત્રે સુખની નિદ્રા આવે છે, એ પણ આપણે ક્યારેક કોઈ રીતે કરેલી નેકીની, કુદરતે આપણને એનાયત કરેલી મહામોંઘી રીટર્ન ગિફ્ટ છે.

વાત માત્ર એટલી જ છે કે “નેકી કર કૂવે મે ડાલ!” અહીં ભગવત ગીતા અનાયસે યાદ આવી જાય છે, કે, “કર્મણ્યે વાધિકારસ્તે, માં ફલેષુ કદાચન!”