Category Archives: ભાષાને શું વળગે ભૂર?
ભાષાને શું વળગે ભૂર – ૨૨ (બાબુ સુથાર)
ગુજરાતીમાં આજ્ઞાર્થ
ક્રિયાપદોને આપણે કાં તો infinitive સાથે વાપરી શકીએ (જેમ કે, ‘મારું આવવું), કાં તો infinitive વગર. જ્યારે આપણે infinitive વગર વાપરીએ ત્યારે આપણે infinitiveની જગ્યાએ બીજી કોઈક સામગ્રી વાપરવી પડે. એ સામગ્રી આજ્ઞાર્થવાચક વ્યવસ્થા, કાળ/અવસ્થા/વૃત્તિવાચક વ્યવસ્થા કે કૃદંતવાચક વ્યવસ્થા સાથે પણ સંકળાયેલી હોઈ શકે. આ લેખમાં આપણે આજ્ઞાર્થવાચક વ્યવસ્થાની વાત કરીશું. Continue reading ભાષાને શું વળગે ભૂર – ૨૨ (બાબુ સુથાર)
ભાષાને શું વળગે ભૂર – ૨૧ (બાબુ સુથાર)
ગુજરાતી ક્રિયાપદો:૨
આપણે જોયું કે ગુજરાતી ક્રિયાપદોનાં અંગ અથવા તો મૂળ કાં તો સાદાં હોય, કાં તો સાધિત હોય. આપણે સાદાં અંગના સ્વરૂપની ચર્ચા કરી છે. એટલું જ નહીં, આપણે ‘જવું’/‘જાવું’ અને ‘થવું’/‘થાવું’ જેવાં કેટલાંક ક્રિયાપદોનાં સાદાં અંગો નક્કી કરવામાં પડતી મુશ્કેલીઓની પણ ચર્ચા કરી. આ લેખમાં આપણે સાધિત અંગોના સ્વરૂપની વાત કરીશું. Continue reading ભાષાને શું વળગે ભૂર – ૨૧ (બાબુ સુથાર)
ભાષાને શું વળગે ભૂર – ૨૦ (બાબુ સુથાર)
‘જવું’ કે ‘જાવું’? થવું કે ‘થાવું’?
ગુજરાતી ક્રિયાપદોની વાત કરતી વખતે આપણે જોયું કે ગુજરાતી ભાષામાં ક્રિયાપદો બે ઘટકનાં બનેલાં હોય છે. એક તે આખ્યાતિક મૂળ (root) અને બીજું તે infinitive. આપણે એ પણ જોયું કે infinitive પણ બે ઘટકનાં બનેલાં હોય છે. એક તે infinitive marker -વ્- અને બીજું default gender marker -ઉં. દા.ત. ‘રમવું’ ક્રિયાપદ લો. એમાં ‘રમ્-’ આખ્યાતિક ક્રિયાપદ છે, -વ્- infinitive marker છે અને -ઉં default gender marker છે. તદ્ઉપરાંત, આપણે એ પણ જોયું કે આખ્યાતિક મૂળ કાં તો સાદાં હોય, કાં તો સાધિત હોય. જેમ કે, ‘રમવું’નું મૂળ ‘રમ્-’ સાદું છે. અર્થાત્, એ સાધિત નથી. Continue reading ભાષાને શું વળગે ભૂર – ૨૦ (બાબુ સુથાર)
ભાષાને શું વળગે ભૂર -૧૯ (બાબુ સુથાર)
ગુજરાતી: એક pro-drop ભાષા
ગુજરાતી સર્વનામોની વાત કરતી વખતે એક મુદ્દો રહી ગયેલો. એ મુદ્દો તે pro-dropનો. Pro- એટલે ‘pronoun’. ભાષાશાસ્ત્રીઓ pro-drom અને non-pro-drop ભાષાઓની વાત કરતા હોય છે. જો કે, કેટલાક ભાષાશાસ્ત્રીઓ એને Null subject parameter પણ કહેતા હોય છે. Pro-drop ભાષાઓ એટલે કે એવી ભાષાઓ જેમાં ભાષકો પુરુષવાચક સર્વનામો ન વાપરે તો પણ જે તે વાક્ય સ્વીકાર્ય બને. આ પ્રકારની ભાષાઓમાં પુરુષવાચક સર્વનામની ઉપસ્થિતિ મોટે ભાગે ક્રિયાપદ પર પ્રગટ થતી હોય છે. ઇટાલિયન અને એરેબિક એવી ભાષાઓ છે. એની સામે છેડે ફ્રેંચ અને અંગ્રેજી ભાષાઓ pro-drop ભાષાઓ નથી. એમાં આપણે ફરજિયાત પુરુષવાચક સર્વનામ વાપરવું પડે. Continue reading ભાષાને શું વળગે ભૂર -૧૯ (બાબુ સુથાર)
ભાષાને શું વળગે ભૂર – ૧૮
ગુજરાતી ક્રિયાપદો:૧
ગુજરાતી ક્રિયાપદની સંરચના આ રીતે છે: આખ્યાતિક મૂળ + infinitive. ઉદાહરણ:
(૧) ખાવું |
kʰa.v.ũ |
(૨) રમવું |
rəm.v.ũ |
(૩) પીવું |
pi.v.ũ |
(૪) હસવું |
həs.v.ũ |
(૫) લખવું |
lakʰ.v.ũ |