My Father: Devoted Husband, Innovative Engineer and Accidental Literary Figure – Bhavesh Davda

(This article has been also translated in Gujarati by Shri Hiten Anandpara, Editor in Chief, Gujarati Blog, “આપણું આંગણું”. To read this translated article, please click on the following link:

http://aapnuaangnu.com/2021/06/19/smaruti-vandana-for-davdasaheb-bhavesh-davda/

Thank you.)

My father: devoted husband, innovative engineer, accidental literary figure

Untitled

It’s hard to believe that a year has gone by since Pappa left us for his heavenly abode, but the COVID-19 pandemic that started while he was still with us is still around in many parts of the world, and has taken many of our loved ones in an untimely manner. While living in “lockdown mode” like many, I’ve been missing Pappa as well as Mummy on a daily basis, and often think of the conversations I had with Pappa in his last days and months when I got to spend a lot of quality time with him. I’ll try and share some of these stories the best that I can remember.

First and foremost, he was a responsible, caring and devoted father, first to my sister Jasmine and I in our childhood years growing up, and then as a father-in-law to my wife Kavita and a Dadaji to my daughters Prisha and Geeti. He always wanted the best for us: enrolling my sister and I in the best school in Thane, India, standing in line for admission to the best colleges in Mumbai, India, and allowing us to apply and pursue post-graduation studies in universities of our choice in the US. Letting me come to the US was one of the toughest decisions he had to make. He was not very favorable to the idea in the beginning, and it took a lot of convincing by Mummy and some of his trusted friends in India to allow me to go study in a foreign land to pursue a promising future. A perhaps harder decision was when he and Mummy decided in 2010 that rather than Kavita and I moving back to India with the girls so we could be with them in their later years, it would be better for the entire family if they moved to the US and lived with us instead. So he sold the only home he had in India, gave away most of their hard-acquired belongings, and flew to the US with only 2 suitcases each to live together with us in January 2012.

Many readers who knew Pappa are already aware that by qualification he was a B.E. Civil Structural Engineer specializing in RCC buildings. He designed hundreds of residential buildings as well as many commercial buildings such as hospitals and hotels. At the peak of his career in the 1980s he was associated with a majority of residential construction projects in the suburbs of Mumbai in and around Thane.

When he was bedridden at home in the last few weeks of his life, he recalled a couple of innovative ideas he implemented early in his career as a structural engineer. One such project was while he worked for Larsen & Toubro (L&T) and they had a contract to build a water reservoir using RCC. At that time the prevalent mathematics and physics behind the design was to make the concrete walls of the reservoir weigh enough to counter the buoyancy of the water that would cause the tank to float. He questioned why the weight and thickness of the bottom of the tank could not be increased to achieve the same results, thereby reducing the construction costs of the project by a significant amount. His peers and bosses at L&T were impressed by his innovative thinking, and this became the de facto method of designing water tanks after that. Similarly, he was one of the first engineers as an independent RCC consultant to design overhead RCC-only rectangular water tanks on the terraces of residential buildings, something we’re all used to seeing in all parts of India when we visit the terrace. For the first one he designed, the contractors were terrified to take the supporting struts out from underneath the tank because they had never encountered such an all-RCC tank design. Once again, he used his analytical thinking to try something new which later became a standard.

Perhaps most people who will read this blog post will know Pappa as a literary stalwart. But neither he nor any of us in his family would have imagined that he would spend the last years of his life promoting arts and literature, and that would become his defining legacy. After retiring as a structural engineer in the late 1980s, he picked up various hobbies and interests, including almost becoming a Homeopathic doctor (just didn’t have a degree) by studying all of Mummy’s books from her college days. Mummy was a qualified Homeopathic doctor who left her practice after marriage due to societal customs at that time. Pappa even studied Astrology in detail to see if he could match the predictions of well-known astrologers in the birth charts for close relatives and friends. But he didn’t believe in it enough to ever make future predictions of people who wanted to know when their troubled times would end. That’s right around the time when he got his first PC.

Before moving to this important phase in his life where he became a well-known online figure in promoting Gujarati literature, you’ll be surprised to know that he was one of the earliest adopters of computers in India. His first computer, which is also the first computer I learned to program, was a Casio PB-100 pocket computer, where he would write programs in the BASIC programming language (the same one that made Bill Gates famous) to help with his calculations as a structural engineer. He then upgraded to a Casio PB-700, which had a whopping 4-line display instead of the single line in the PB-100, and wrote even more complex programs in BASIC to help with his work. This was all in the early 1980s!

Fast forward to the late 1990s when he now had a Datamini PC running Windows 95, on which he could get online using a dial-up modem and use email to communicate with us in the US, as well as other early adopters of the internet. He started writing articles in English reflecting about various societal and cultural issues, analysing nuances in relationships, and so on, and sharing them with an ever-growing list of people in his email list. Eventually he got interested in tinkering with Gujarati fonts that were just being introduced by C-DAC and others, to practice typing in Gujarati using the QWERTY keyboard.

Once he moved to the US in early 2012, he quickly made many like-minded friends (too many to name, and I don’t want to risk leaving any name out) and found forums and events where he and Mummy would enjoy participating. He gradually worked up the courage to deliver his own talks in Gujarati about a variety of subjects ranging from religion to language and literature to childhood memories. Fortunately for us, thanks to his tech savviness, he uploaded many of his talks to his YouTube channel. He also wrote a number of e-books, including the one he and Mummy put a lot of effort into called “Madva Jeva Manas” (People Worth Meeting) which got him in touch with the most amazing unsung heroes across the world.

Things changed dramatically on March 16, 2015, when he and Mummy were visiting India on their first trip since moving to the US, and Mummy shockingly passed away in a Kolkata hospital on her 70th birthday. All of us were devastated, but no one as much as Pappa who lost his life partner of 45 years. He had dedicated much of his post-retirement life making sure Mummy got the best treatment for the Rheumatoid Arthritis that she suffered with for 30+ years of her life. There wasn’t any treatment option he spared, whether alternative medicine, or gold injections, or the latest generation of biomedicine available here in the US. Pappa started losing interest in continuing his public talks, or writing articles to send via email, or even talking to friends. In December that year, he idly asked out of curiosity whether it was difficult to create a blog as he had been sending articles via email to other famous Gujarati blog sites. Not having any experience doing it myself, he and I sat down together and created a blog on WordPress.com and I asked him what he wanted it to be called. He looked in our backyard, and said, “How about Davda-nu Aangu?” (Davda’s backyard), a metaphor for an online place for like-minded friends to meet. The rest, as they say, is history; https://davdanuangnu.wordpress.com/ became one of the more popular Gujarati blogs, where initially he wrote several blog posts, but eventually set up a regular schedule for well-known literary figures to contribute articles to the blog, while he used his own posts to promote lesser-known people in the field of arts and literature.

I haven’t even had a chance to cover his early childhood, including his harrowing experience after the explosion at the Bombay docks near where he lived and went to school, or how his father went bankrupt leaving them poor and him taking personal loans to pay his way through college. I’m sure his full life story would make for a fascinating biopic movie script!

Hopefully readers have some new insights into Pappa’s life that they were not aware of. I strive on a daily basis to remember his values, his advice throughout my life when I needed it, and hope to make him and Mummy proud as they smile down upon us from their heavenly abode.

અગત્યની જાહેરાત – જયશ્રી વિનુ મરચંટ

વ્હાલાં વાચકો, સર્જકો, મિત્રો અને શુભેચ્છકો,

“દાવડાનું આંગણું” ના નવા અવતાર, “આપણું આંગણું” ને હવે પાંચ મહિના પૂરા થયા છે. આટલા ટૂંકા ગાળામાં આપ સહુના પ્રેમ થકી “આપણું આંગણુ” મહેકી ઊઠ્યું છે. આપ સહુના અસીમ પ્રેમ માટે આપના આભારી છીએ.

સંપાદક, Editor in Chief, યુવાન સાહિત્યકાર હિતેન આનંદપરાના અથાક પ્રયત્નોથી હવે “આપણું આંગણું” ના બેનર તળે દર મહિને સાહિત્ય અને કલા જગતના ફલકનો ઉઘાડ કરતાં કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવે છે. એ વિષેની સૂચના પણ બ્લોગના માધ્યમથી બ્લોગના સબસ્ક્રાઈબરોને મોકલવામાં આવે છે. હાલમાં જ ત્રણ દિવસની ટૂંકી વાર્તા શિબિર કરી , જેમાં યુનિવર્સીટી ઓફ પેન્સિલવેનિયાના રિટાયર્ડ ફેકલ્ટી અને ગુજરાતી ભાષાના ખમતીધર સાહિત્યકાર – કવિ, નવલકથાકાર, વાર્તાકાર અને વિવેચક ડો. બાબુભાઈ સુથારના વક્તવ્યો અને માર્ગદર્શન આપવામાં આવ્યા હતાં. આ શિબિરમાં ભાગ લેનારા સહુને ટૂંકી વાર્તાના છ ફોલો અપ સેશન્સનો પણ લાભ આગામી દિવસોમાં મળી રહ્યો છે. આ બધાંનો ધ્યેય એક જ છે કે સારા અને શિષ્ટ સાહિત્યની સુગંધ ગુજરાતીઓના ઘરઘર સુધી પહોંચે.

આપે હજુ “આપણું આંગણું” સબ્સક્રાઇબ ન કર્યું હોય તો અવશ્ય કરજો. સબ્સક્રિપ્શન બિલકુલ નિશુલ્ક છે. આપ, અમેરિકામાં કે વતનમાં કે દુનિયાના કોઈ પણ ખૂણામાં “આપનું આંગણું”માં મૂકાતી પોસ્ટ રોજ આપની પસંદગીના માધ્યમથી, -ઈ મેલ કે વોટ્સએપ થી- મેળવી શકશો. આપ સહુને આ બ્લોગ વાંચવા http://aapnuaangnu.com/ ની સાઈટ પર જવા નમ્ર વિનંતી છે. વોટ્સએપ પર પોસ્ટ મેળવવા અથવા એમેઈલથી પોસ્ટ મેળવવામાં તકલીફ પડતી હોય તો આપ અમને aapnuaangnu@gmail.com સંપર્ક કરી શકો છો અને અમે એનું નિવારણ બનતી ત્વરાથી અવશ્ય કરીશું.

અને છેલ્લે, આ બધું જ અમારા માટે દિવંગત વડીલબંધુ પુરષોત્તમભાઈ દાવડાના આશિષ થકી જ શક્ય બન્યું છે. “દાવડાનું આંગણું” વિના ‘આપણું આંગણું” સર્જાયું જ ન હોત. દાવડાભાઈ, મને આપની કમી સદા સાલે છે અને સાલતી રહેશે. ભાઈ, હું આપને હ્રદયપૂર્વક વંદન કરું છું. આપને મારી અશ્રુભરી શ્રદ્ધાંજલિ.

  • જયશ્રી વિનુ મરચંટ

નીચેની જાહેરાત ફરી આપ સહુને યાદ કરાવવા મૂકી છે.

અગત્યની જાહેરાત – જયશ્રી વિનુ મરચંટ

અન્યjayumerchantસંપાદન કરો

“દાવડાનું આંગણું” ના સહુ વ્હાલાં વાચકમિત્રો અને સર્જકોને દિવાળી અને નવા વર્ષના હાર્દિક અભિનંદન અને ઢગલાબંધ શુભેચ્છાઓ કે આવનારું વર્ષ સહુ માટે આરોગ્યમય, ફળદાયી અને સમૃદ્ધ નીવડે.

આજે આ જાહેરાત કરતાં મને અનહદ ખુશી છે કે ધનતેરસના મંગળ દિવસ, નવેમ્બર ૧૩, ૨૦૨૦થી “દાવડાનું આંગણું” હવે નવા નામે, નવું કલેવર લઈને“આપણું આંગણું” નામે શરૂ થઇ રહ્યો છે.

આપ સહુને આ બ્લોગ વાંચવા http://aapnuaangnu.com/ ની સાઈટ પર જવા નમ્ર વિનંતી છે.

આપણા સહુના સદભાગ્યે, “આપણું આંગણું” ના ચીફ એડિટર – મુખ્ય સંપાદકની જવાબદારી કવિશ્રી હિતેન આનંદપરાએ સહર્ષ સ્વીકારી છે એ બદલ હું એમનો અંતઃકરણપુર્વક આભાર માનું છું. આ બ્લોગ બનાવવાથી માંડી, ચલાવવા સુધીનો સઘળો શ્રેય કવિશ્રી હિતેન આનંદપરાને જાય છે. હું એ બદલ એમની ૠણી છું.

આપણી સંગ કવિશ્રી અનિલ ચાવડા અને કવિશ્રી મુકેશ જોશી પણ સહસંપાદક તરીકે જોડાયા છે, તો એમનું “આપણું આંગણું” માં સ્વાગત કરતાં હું આનંદ અનુભવું છું. એમના આ બિનશરતી સહકાર બદલ ગદગદ્ છું.

આ સાથે આપણને સહુને આદરણીય સાહિત્યકાર શ્રી ભાગ્યેશ જહા અને આદરણીય કવયિત્રી પન્નાબેન નાયકનો સાથ પરામર્શક તરીકે મળી રહ્યો છે એ બદલ બેઉ મહાનુભવોને વંદન કરીને એમનો હું હ્રદયપૂર્વક આભાર માનું છું. એમના આ સ્નેહપૂર્ણ માર્ગદર્શનની છાયામાં “આપણું આંગણું” સતત સમૃદ્ધ થતું રહેશે..

એક ખાસ વ્યક્તિનો આભાર મારે માનવો છે અને કદાચ આજે દાવડાભાઈ હયાત હોત તો તેઓ પણ આ જ કરત. આ ખાસ વ્યક્તિ છે ડો. બાબુભાઈ સુથાર. “દાવડાનું આંગણું”ને અહીં સુધી પહોંચાડવામાં એમનો ફાળો અમૂલ્ય છે. બાબુભાઈ, મિત્ર તરીકે આભાર ન માનવો જોઈએ, પણ, દાવડાભાઈ અને મેં જ્યારે પણ આપ જેવા પ્રખર ભાષાશાસ્ત્રના વિદ્વાન પાસેથી મૈત્રીના હકથી “દાવડાનું આંગણું” માટે મૌલિક શ્રેણીની માગણી કરી છે તો આપે એટલા જ ભાવથી અમને આ અમૂલ્ય સર્જનો આપ્યાં છે. મારે મન આપની આ મૈત્રીનું મૂલ્ય ઘણું મોટું છે. આપનું આ ઋણ માથે ચડાવું છું.

સરયૂબેન પરીખને દાવડાભાઈએ રવિવારના સંપાદનની જવાબદારી સોંપી હતી. દાવડાભાઈના ગયા પછી પણ જે નિયમિતતાથી રવિવારનું સંપાદન કરતાં રહ્યાં છે એ સહકાર બદલ સરયૂબેન, હું અંતરથી આપનો આભાર માનું છું.

આ સાથે Peripherally – પરિઘમાં હું તો છું જ કારણ બેઉ આંગણ મારા સ્વજનોના જ છે અને આપ સહુ વાચકો અને સર્જકોના સ્નેહ થકી આ આપનું, “દાવડાનું આંગણું” કાયમ ઉજળું રહ્યું છે અને આગળ, “આપણું આંગણું” પણ ઉજળું રહેશે જ એની મને ખાતરી છે. આપ સહુના અવિરત સાથ બદલ ખૂબ ખૂબ આભાર.

સર્જકોને માટે નોંધઃ

“દાવડાનું આંગણું” ના સહુ સર્જકોને, “આપણું આંગણું”માં એમના સર્જનો મોકલવા માટેના ઈમેલ એડ્રેસની જાણ એમના ઈમેલ પર મોકલવામાં આવશે.

સહુ વાચકો માટે નોંધઃ

“દાવડાનું આંગણું”માં દર અઠવાડિયે પ્રકાશિત થતી સહુ શ્રેણી પણ એ જ નિર્ધારિત દિવસે હવેથી “આપણું આંગણું”માં પ્રકટ થતી રહેશે. આ શ્રેણીઓના જૂના લેખો વાંચવાની સગવડ માટે “દાવડાનું આંગણું”ની લીંક પણ મૂકવામાં આવશે.

તદુપરાંત, પ્રકટ થયેલા અન્ય જૂના લેખો પણ “દાવડાનું આંગણું”માં મળી રહેશે. આ બ્લોગ સંદર્ભ માટે ચાલુ રહેશે, પણ નવા સહુ સર્જનો “આપણું આંગણું”માં મૂકાશે એની સહુ વાચકો અને સર્જકોએ નોંધ લેવી.

 
આપ સહુ વ્હાલાં વાચકો અને સર્જકોનો “દાવડાનું આંગણું”ને સતત સાથ મળતો રહ્યો છે. આ બ્લોગ ને સ્મૃતિશેષ મારા વડિલબંધુ, પી. કે. દાવડાએ ૨૦૧૬માં શરૂ કર્યો હતો. એમાં પ્રારંભમાં તેઓ પોતાના અભ્યાસલેખો, અને લલિતકળા વિષેના લેખો પોસ્ટ કરતા હતા. પછી હું એમની સાથે એ બ્લોગમાં જોડાઈ અને પછી સાથે જોડાયા ગુજરાતી સાહિત્યના પ્રખર વિદ્વાન ડો. બાબુભાઈ સુથાર અને એમના જોડાવા સાથે “દાવડાનું આંગણું” શોભાયમાન થયું. એ પછી તો ગુજરાતી સાહિત્યના અનેક ડાયસ્પોરાના અને ભારતના સમર્થ સર્જકોનો સાથ મળતો ગયો અને આ બ્લોગને વાચકોએ સહર્ષ પોતીકો કરી લીધો.

આજે આ જ બ્લોગને નવા સ્વરૂપે રજુ કરતાં અમને અત્યંત આનંદ થઈ રહ્યો છે. એ સાથે પૂ.  દાવડાભાઈની કમી પણ સાલે છે પણ અમને ખાતરી છે કે એ જ્યાં હશે ત્યાંથી એમના આશિષ અમારા પર અવશ્ય વરસાવતાં હશે.

“આપણું આંગણું” માં અમારી નેમ છે કે અમે સહુને પોતાનું લાગે એવું સ-રસ, વિશદ ગુજરાતી સાહિત્ય આપ સહુ સુધી. આપના આંગણે લાવી શકીએ.

આશા છે કે આપ સહુ સર્જકો અને વાચકોનો સાથ અને પ્રેમ આ જ રીતે અવિરત મળતો રહેશે.

તા. નવેમ્બર ૧૩, ૨૦૨૦ – ધનતેરસથી બધી જ પોસ્ટ નવા બ્લોગમાં મુકાશે તેની નોંધ લેવા નમ્ર વિનંતી. આપ સહુ વાચકોના email ઓટોમેટીક નવા બ્લોગમાં ટ્રાન્સફર કરી દીધા છે. જેથી સહુને પોસ્ટની અપડેટ રોજિંદી, હંમેશની જેમ જ મળતી રહે.‌

આપને “આપણું આંગણું” સાથે જોડાવાનું સહર્ષ આમંત્રણ છે. આ “આપનું જ આંગણું” છે.

મિત્રો સાથે વાતો. ચિત્રોમાં એક ચહેરો…સરયૂ પરીખ

આજે “દાવડાનું આંગણું” ખોલ્યું છે. અહીં લખતાં રહીએ. કોઈને વાંધો હોય તો જણાવશો.

ચિત્રોમાં એક ચહેરો                      લેખિકાઃ સરયૂ પરીખ

            મારી મિત્ર સુજાતા હંમેશા નાની મોટી બેનપણીઓથી ઘેરાયેલી રહેતી. એ ૧૯૫૮ના વર્ષો, જ્યારે હું સ્વપ્નશીલ બાર વર્ષની અલ્લડ અને બેદરકાર કિશોરી હતી અને મારા કરતા ત્રણ વર્ષે મોટી અને બધાની પ્રિય સુજાતા મારી ખાસ બેનપણી બની ગઈ હતી. અમે છોકરા છોકરીઓ, રોજ સાંજે ઘર સામેના મોટા રમતગમતના મેદાનમાં ભેગા થતાં અને એમાં સુજાતાની બાજુમાં ઉભા રહેવા માટે ચડસા ચડસી કરતાં. એની સામે કયો મોટો છોકરો તાકી રહ્યો છે એની માહિતી પણ આપતાં, અને સુજાતા મોઘમ હસીને આંખ ફેરવી લેતી. આ રીતે મળતું મહત્વ એને બહુ ગમતું. પરંતુ જ્યારે અન્યને મહત્વ મળતું તો એના ચહેરા પર  ઈર્ષાભાવની વાદળી છવાઈ જતી.

           સુજાતા રમગમતમાં અને ભણવામાં હોશિયાર હતી. એ કોલેજમાં ગઈ પછી અમારો સહવાસ ઓછો થઈ ગયો પણ નજીકમાં રહેતી હોવાથી એના બદલાતા કોલેજ મિત્રો વિષે, અને સુજાતાના વધુ પડતા કાળજી લેતા ભાઈઓ દ્વારા થતી એમની મારપીટના સમાચારો મળતાં રહેતાં. અમારા મિત્રમંડળને લાગતું કે અમુક બહુ યોગ્ય ઉમેદવારોને પણ સુજાતાના ભાઇઓએ ભગાડી દીધેલાં. એની કોલેજ પૂરી થતાં જ સુજાતા શહેર
છોડીને એની બહેન સાથે રહેવા જતી રહેલી.

          થોડા મહિનાઓ પછી એને પાછી આવેલી જોઈ મને આનંદ થયો. એના ઘરમાં ગંભીર વાતાવરણ હતું. અકળાયેલી સુજાતાએ, ખાસ ખુશી વગર, મને જણાવ્યું કે એના લગ્ન એક એન્જીનિયર સાથે નક્કી થઈ ગયા છે. પરાણે હા પાડવી પડી હતી. લગ્ન વખતે રીસાયેલા મુખવાળા વરરાજાને જોઈ એક ટીખળી છોકરો બોલ્યો, “સુજાતા, વરરાજામાં ખાસ દમ નથી લાગતો, એક તમાચો મારીશ તો પણ કાંઈ બોલશે નહીં.” બદનસીબે, વરરાજાની બહેન સાંભળી ગઈ અને બોલી, “ના હોં, અમારા ભાઈ કાંઈ એવા નથી.”

           મેં કહ્યું, “અમારી સુજાતા પણ કોઈને મારે એવી નથી.” પણ વાતાવરણમાં ખારાશ આવી ગયેલી. એ વખતે અમને ખબર નહોતી કે એ લપસણી સપ્તપદી પર પગ માંડી રહી છે. .

        એકાદ મહિનામાં સુજાતા પિયર આવી અને રડતાં રડતાં જણાવ્યું કે, “હું પાછી જવાની જ નથી, મારા પર એણે હાથ ઉઠાવ્યો હતો.” એના ઘરમાં બધાને ચિંતા થઈ ગઈ. અંતે એના સાસુ આવ્યા અને અનેક બહાના કરી, સમજાવીને, પાછા લઈ ગયા. ત્યાર પછી, જ્યારે પણ મેં એને જોઈ ત્યારે એક હમદર્દીનો સૂર અનાયાસ દિલમાંથી નીકળતો, ને સવાલ ઊઠતો, “શું આ એ જ સુજાતા છે?” મારા અમેરિકા આવતા પહેલાં સુજાતા એની નાની બેબીને લઈને મારા બાને ઘેર મળવા આવી હતી અને કહેતી હતી કે, “આ બાળકી મારા જીવનમાં કંઈક સુખ લઈ આવી.”

        સુજાતાને મળ્યે ઘણાં વર્ષો નીકળી ગયા. એના સમાચારોમાં જાણવા મળ્યું હતું  કે એને બે દીકરીઓ છે અને સાદુ જીવન જીવી રહી છે.

         એ સમયે અમે કેલિફોરર્નિઆમાં રહેતાં હતાં અને અમારાં બે બાળકો અને બીજા પરિવારના સભ્યો સાથે હું જીવનમાં ઘણી વ્યસ્ત હતી. એવામાં મારા શ્વસુરના મિત્ર અમારે ઘેર ત્રણ દિવસ રહેવા આવ્યા. વાતો વાતોમાં હું ભાવનગરની છું એ જાણીને એમણે મને સવાલ કર્યો કે, “સુજાતાને ઓળખો છો?” મેં મીઠી યાદોને વાગોળતાં કહ્યું કે, “સુજાતા મારી એક વખતની ખાસ બેનપણી હતી.” ત્યાર પછી, એ મુરબ્બીની વાતોથી હું હલી ઊઠી.
             મહેમાને કહ્યું કે, “સાન ફ્રાંસિસ્કોમાં, અમારા પડોશમાં એક રિતીક નામનો ચિત્રકાર રહે છે, જે આજ પણ સુજાતાની આરાધના કરી રહ્યો છે.” મેં એનું નામ સાંભળેલું પણ સુજાતા સાથેની ખાસ દોસ્તી વિષે મને ખબર ન હતી. મને વિચાર કરતાં એ સમય અને પરિસ્થિતિનો ખ્યાલ આવી ગયો. સુજાતા થોડા મહિનાઓ એની બહેનને ઘેર રહેવા ગઈ હતી ત્યારે રિતીક સાથે સ્નેહ સંબંધ થયેલો. અને ત્યાંથી પાછી આવી કે તરત એના લગ્ન નક્કી થઈ ગયેલાં તેથી એ વાત સુજાતાએ તદ્દન ગુપ્ત રાખી હતી.

           મારા અને સુજાતાની મિત્રતા વિષે ખબર મળતા જ રિતીકનો ફોન આવ્યો અને મને ઘણાં સવાલો પૂછી લીધાં. પછી અંતે મને પૂછ્યું કે, “તમારા નામે-સરનામે હું સુજાતાને પત્ર મોકલવા માંગુ છું, તો એટલું મારું કામ કરી આપશો? મારે સુજાતા માટે કોઈ તકલીફ ઊભી નથી કરવી.” વાહ! ચાહતના વિવિધ રંગો.

          આવી લાગણી વિવશ પરિસ્થિતિમાં મને વચ્ચે મૂકાતા જરા ખચકાટ થયો, તો પણ મેં હા પાડી. થોડા સમયમાં સુજાતાનો જવાબ પણ આવ્યો જે મેં રિતીકને રવાના કર્યો . . . આમ થોડા પત્રોની આપ-લે થયા પછી પત્રવ્યવહાર બંધ થતાં મને નવાઈ લાગી, પણ વાત વિસરાઈ ગઈ અને સમય વહેતો રહ્યો. એક વખત ભારતની મુલાકાત દરમ્યાન ઉતાવળમાં સુજાતાને મળી ત્યારે એણે રિતીકના ખબર પૂછ્યાં હતાં અને પછી થોડી વાતચીત કરી અમે છૂટા પડેલાં.

         અમારા ૠણાનુબંધ હજી પૂરા નહોતા થયા. રિતીક અને અમે એક જ શહેરમાં રહેવા આવ્યાં અને એના ચિત્રોના પ્રદર્શનમાં એક ઓળખીતાને ઘેર ભેગા થઈ ગયા. બધા ચિત્રો અમે નિરાંતે જોઈ રહ્યાં હતાં ત્યારે એક ચંદ્ર અને દૂર દોડી જતી છોકરીના ચિત્ર પર, “વેચવા માટે નથી” તેવી નોંધ જોઈ. કોણ જાણે કેમ પણ એ સાથે સુજાતાની યાદ આવતાં મેં રિતીકને તેનાં વિષે પૂછ્યું.

           “હાં, એ ખાસ ચિત્ર મારા દિલથી બહુ નજીક છે. કોઈવાર તે વિષે પણ કહીશ.”

           ઘણો ભાવનાશીલ અને સરળ, પણ જરા ધૂની વ્યક્તિત્વવાળો રિતીક અમારો મિત્ર બની ગયો તેનાં અવનવા ખ્યાલો સાથે થોડી અંધશ્રધ્ધા ભળેલી લાગતી હતી. એક નિરાંતભરી સાંજે એણે સંકોચ વગર પોતાનો ભૂતકાળ કહી બતાવ્યો.

          રિતીક બોલ્યો, “હું પહેલી વખત સુજાતાને એના બહેનને ઘેર મળ્યો. મને નસીબની બલિહારી પર શ્રધ્ધા તેથી થોડા સમયમાં જ મારાં મનનો ભાવ દ્રઢ થઈ ગયો કે, સુજાતા મારી જીવન સંગિની બનશે. એ મળે ત્યારે મીઠાશ રાખતી, પણ સંબંધોમાં વિશેષ એકરાર કે ઊંડાણ નહોતા . . . પણ એક એ સાંજ મારા જીવનકાવ્યમાં સુંદર રચના બનીને  આલેખાઈ ગઈ. . . સુજાતાના બહેન મને તેમની સ્કુલ પાંસે મળી ગયા અને બોલ્યાં, ‘રિતીક, આજે શરદ પુનમ છે. અમે સાંજે દરિયા કિનારે ઉજાણી કરવાં જવાના છીએ. તું અને મિત્રો પણ આવજો.’

           “મારી ખુશીનો પાર નહોતો. મારો મિત્ર, તેની પત્ની અને હું, અનેક વસ્તુઓ સાથે લઈ અરબી સમુદ્રના તોફાની તટ પર આવી પંહોંચ્યાં. આહ! સુજાતા તેના નીલા રંગના ડ્રેસમાં અત્યંત લોભામણી લાગતી હતી.
હું એની પાંસે જઈને બેઠો. ઘેલા પવનમાં ઊડતાં તેનાં ડ્રેસને પકડવા જતાં, કે મારી ડીશમાં કશું મુકવા જતાં તેના મધુરાં સ્પર્શનો આહલાદ અનુભવ્યો. નાસ્તા પછી અમે બધાં દરિયાકિનારાની સૈર કરવા નીકળ્યાં. બીજાને પાછળ રાખી અમે દોડતાં આગળ નીકળી ગયાં. અંતે હાંફતાં અને હસતાં અમે રેતીમાં ઢળી પડ્યાં. એકબીજાની આંખો મળી અને નિશબ્દ વાતો થઈ. મેં તેનો હાથ પકડી ઊભી કરી અને મારા ઊમડતાં અરમાનોને વાચા આપું તે પહેલાં જ, તેની બહેનનો અવાજ સાંભળી તે હાથ છોડાવી દોડી ગઈ. 

            “એ સમયે હું દિશાહીન, અસ્થિર ભવિષ્યવાળો કલાકાર હતો. સુજાતાએ મારા પરિવારની આર્થિક સ્થિતિ અને મારી કમાણી વિષે બધી માહિતી જાણી લીધેલી. હું એને રીઝવવા પૂરા દિલથી પ્રયત્ન કરતો હતો, અને એ હસતે ચહેરે મને પટાવતી રહેતી. એવામાં એક દિવસ સુજાતાએ કહ્યું કે, ‘મારે ગામ પાછાં જવાનું છે.’

          “મારું દિલ રડી ઊઠ્યું, “આપણા ભવિષ્યનું શું? હું તારા મમ્મી-પપ્પા પાસે આવીને તારા હાથની માંગણી કરું?

         “’ના, એનો કોઈ ફાયદો નહીં થાય અને ઉપરથી તને માર પડશે.’ સુજાતાની નિર્લેપતા જોઈ મને આઘાત લાગ્યો. હું મારું સર્વસ્વ ન્યોચ્છાવર કરી ચૂક્યો હતો અને એ તો સાવ કોરી હતી!”

          રિતીકની દિલસ્પર્શી ગાથા સાંભળી મને સુજાતા સાથે છેલ્લે થયેલ વાર્તાલાપ યાદ આવ્યો. મેં જ્યારે પૂછેલું કે, “રિતીકને મૂકીને તેં બીજે લગ્નની હા કેમ પાડી હતી?” સુજાતાએ કહેલું, “મારી સાથેની છોકરીઓ પૈસાદાર, ડીગ્રીવાળાને પરણતી હતી, તેથી મેં એક એન્જીનીયર અને એના શ્રીમંત ઘર માટે હા કહેવાની ભૂલ કરેલી. જો કે, પરિવારના દબાણ નીચે મારી પાંસે ખાસ વિકલ્પ નહોતાં.”

         રિતીક સાથે વાત આગળ ચલાવતા, મેં એમના પત્રવ્યવહાર વિષે સવાલ કર્યો. રિતીક કહે, “જ્યારે સુજાતાને મોકલાવેલ પત્રનો જવાબ આવ્યો, ત્યારે મને આનંદ થયો. જાણે વર્ષો બાદ મારા રંગોમાં ફરી નવી ચમક આવી! પણ જ્યારે એણે પોતાની અને દીકરીઓની મુશ્કેલીઓનો ઉપચાર કરવા, હું એમને અમેરિકા બોલાવું એવો અનુરોધ કરવાનું શરૂ કર્યું ત્યારે હું મારી કાલ્પનિક તંદ્રામાંથી જાગી ગયો. મને સમજમાં આવ્યું કે હું કોઈની પત્ની સાથે આ ગુપ્ત વ્યવહાર કરી રહ્યો છું. તેથી મેં પત્રવ્યવહાર બંધ કરી દીધો.

           રિતીક ભારે હૈયે બોલ્યો, “હજી પણ હું માનું છું કે નિયતીએ મને સુજાતાનો પરિચય કરાવ્યો અને મારા મનમાં જે રેખાચિત્ર વર્ષો પહેલા દોરાયું એ આજે પણ પ્રેરણા આપી રહ્યું છે. સુજાતા મને જે કારણોથી છોડીને ગઈ એ સુખ એને મળ્યું કે નહીં એ ખબર નથી, પણ મારા ચિત્રોમાં એના ચહેરા પર આજે પણ સ્મિત છે.” રિતીક મનોમન બોલ્યો, “એક ચહેરાની  યાદમાં આ ચિત્રકારની આખી ઝિંદગી એકલતામાં અટવાઈ ગઈ.”

           જીવન ગંગા વહેતી વહેતી લય તરફ વધી રહી. સિત્તેર વર્ષનો રિતીક છેલ્લા બે વર્ષથી એક દિવાલ પર કેનવાસ ટેકવી ચરક મુનિના આશ્રમનું ચિત્ર બનાવી રહ્યો હતો. તેમાં પણ પાછળ સુજાતાનો ચહેરો લઈ આછા અંધારામાં એક સ્ત્રી આલેખાઈ હતી.

          “અમદાવાદમાં ભાઈની હોસ્પિટલ માટે ચિત્ર મોકલવાનું છે.” અમારી સાથે વાત કરતાં રિતીક બોલ્યો. “અનાવરણ વખતે હું જવાનો છું, આશા રાખું કે તમે પણ આવો.”

           મહિનાઓની તૈયારી પછી, અનાવરણ સમયે હું અમદાવાદમાં મારા બહેનને ત્યાં હતી. સુજાતા એ જ ગામમાં સ્થાયી થયેલ હતી તેથી મેં ફોન કર્યો, “હેલ્લો સુજાતા.”

         “કોણ છે? કેમ ફોન કર્યો?” તેનો અકળાયેલો અવાજ સંભળાયો. પરંતુ પછી મને ઓળખીને ખુશીથી વ્યાકુળ થઈ ગઈ. તબિયત સારી નહોતી રહેતી અને ઘણી જવાબદારીઓથી ઘેરાયેલી હતી.

          ગુરુવારે સાંજે ચાર વાગે મળવા આવશે તેવો વાયદો કરેલ. મેં રિતીકને જણાવ્યું અને “બસ એકવાર તેને મળી લઉં!” એ લાગણી સાથે એ પણ સુજાતાની રાહ જોતો મારી સાથે બેઠો. અરધો કલાક રાહ જોઈ, પણ તે આવી નહીં. એને માટે લાવેલ એક ચિત્ર મૂકી રિતીક દાદર ઉતરી ગયો. મેં ગેલેરીમાં આવીને જોયું તો સુજાતા રીક્ષાવાળા સાથે રકજક કરતી હતી અને બાજુમાંથી રિતીક પસાર થઈ આગળ નીકળી ગયો. મારાથી બૂમ પડાઈ ગઈ, “અરે, જો જો . . . તારી સુજાતા.” ખેર, એ દૂર નીકળી ગયો હતો. 

           સુજાતા માટે મેં બારણું ખોલ્યું. કાળધોળા વાળ અને કરમાયેલા શરીર પર મને જોઈ ચેતન આવ્યું. એક સમયનું હાસ્ય મને ફરી જોવા મળ્યું.  પોતાના ચિત્રને જોઈ સુજાતાના કરચલીઓવાળા ચહેરા પર આનંદ અને  ગમગીનીની રેખાઓ અંકાઈ.

          તે વિસ્મયથી બોલી, “હું રિતીકને આવી દેખાતી હતી!  હું સાવ અબૂધ હતી . . .”

          “હાં! તું મને એવી દેખાતી હતી.” રિતીક અંદર આવતાં બોલ્યોં.

          “તું આવ્યો?” એ આશ્ચર્ય પામી.

          “મારા મને ધક્કો મારી અહીં પાછો મોકલ્યો.”

          સુજાતાની આંખોમાં આંસુ આવ્યા અને પ્રયત્નપૂર્વક ઊઠીને રિતીકના હાથ, પોતાના બે હાથમાં પકડીને તેને નિશબ્દ જોઈ રહી. . .. પોતે હતી તેના દિલની પ્રેરણા . . . અને તોયે સાવ અણજાણ . . .

     અઠવાડીયા પછી મારે સમાચાર આપવા પડ્યાં . . . “રિતીક, સુજાતા હાર્ટએટેકમાં આજે સવારે મૃત્યુ પામી!”

ચિત્રોમાં એક ચહેરો
                                       
 એ  મારા  ચિત્રો અને ચિત્તમાં વસી ગઈ,
 પ્રેમ કરીયો કે નહીં! આવી ને ખસી ગઈ.

વિધિના વિધાન સી એ પહેલી મુલાકાત,
 નજરું  મળતા રે ખીલી  પૂર્ણ ચન્દ્ર રાત.
જિગર  દીપ  એમનો ઝળહળ્યો કે નહીં!
સદૈવ  જલે  દીપ,  વાટ  સંકોરું  અહીં.

મારા મૂક પુષ્પો  એના પંથમાં  કરમાય,
ત્યાં એ ગયા  દોડી,  ફૂલ  મોંઘા  દેખાય.
મારા   કુસુમોને  એણે  સૂંઘ્યા  કે  નહીં!
શુષ્ક થઈ લપાયા  જીવન પાનામાં અહીં.

પૂર્વગતા  દિવસો અજવાળે  મમ આજ,
 મેઘધનુ   રંગ  ભરે   અલ્પ  એ  અંદાજ.
સુવિધા  ને સુખ  તેને  મળીયા  કે નહીં!
  મધુ  મુખ   મલકે,  મારા  ચિત્રોમાં અહીં.
———
સરયૂ પરીખ  www.saryu.wordpress.com

Sujata – a face in his paintings

           I had always seen my friend, Sujata, surrounded by some admiring girlfriends and worshiping boys in our neighborhood playground.  It was 1958, when I was a dreamy-eyed twelve-year-old, and my friend Sujata was three years older than I. We all wanted to be her best friend and felt privileged when we could stand next to her. She knew how to please the people around her. She was a very good athlete, a clever student with a charming personality. Some used to compare her to the contemporary film star, Nutan.

In spite of the three-year age difference, we became best friends. I did not bribe Sujata with any special gifts or a fruit from my garden. Of course, having a good-looking older brother might have helped. An awkward, clueless young girl as I was, I learned from Sujata how to be sweet and make friends. Every evening, boys and girls played at our neighborhood playground.  We used to get a kick out of telling her which older boy was staring at her. Her response would be a hidden smile. She loved all that attention.

Sujata graduated from high school and joined an art college. She was very successful in sports, dance and in her studies. Later, we were not very close, but I would hear about her love affairs and her brothers beating up the guys to keep them away from Sujata.  But our friends felt that she was making good choices. One boy was very right for her, but her family would not allow a union. After she graduated from college, Sujata went away to live with her sister in another city for some time.
Then one day, her marriage was arranged. It was disheartening to see her being pressured to say “yes” to a man of her family’s choice. I met him at their wedding. Some younger, crude friends started joking, “Sujata, he looks so dull – if you slap him, he would not say anything.”  One sister of the groom heard the comments and protested sharply, “Don’t you dare. Our brother is not like that.” I said, “Our Sujata is not someone who would slap anyone.” But the damage was done, and Sujata felt ashamed.
But, unfortunately it happened the other way around – the groom hit our Sujata. She came back to her parents’ home after a month or so. She was very upset and refused to return to her in-laws’ house. It was a big scandal. Her mother-in-law came to take her back, and after some tricks, threats, and promises, Sujata had to return.  After that, every time I saw her my heart ached for her and my mind questioned, “Is this the same Sujata?”  The last time I saw her was with her six-month-old-baby. She said, “This baby has brought some joy to my life.”

A few years later, I moved to the USA from India and did not meet Sujata again for several years.  I heard that Sujata had two daughters and was living a somber life.
We were in California. My life was full with two lively children, my parents-in-law, and other family members in the house. One time, some friends of my father-in-law came to visit from northern California. We were talking about my hometown, and he asked me whether I knew Sujata! When I told them that she was my friend, they told me a story which shook me up.
The elderly uncle said, “We have one artist named Ritik in our neighborhood who still worships Sujata after all these years.”
I did not know this fellow because they had met when Sujata stayed with her older sister in another town, but I had heard his name. He had gone to school in a different city but was from the same town and caste as Sujata.  As soon as he found out about me, Ritik called. He wanted to know all about Sujata. Then he requested, “Can you please, mail a letter for me from your address and also receive Sujata’s reply at your address? I don’t want to create any problem for her.”
Wow! I was puzzled by this new romantic complication. Anyway, I agreed and a few letters passed back and forth through my hand. After several months the letters stopped. During a visit to India I met Sujata briefly. She inquired about Ritik, but I did not have any information. I asked her a few questions before we bid goodbye.
With another twist of circumstances, Ritik and our family moved to the same city, and we were invited to his exhibition of paintings. We established a connection. After a few weeks, we sat down for a long talk.
Ritik’s life had been hanging by a thread named Sujata. He said, “In my paintings, do you recognize her face? The day I met Sujata was like a planned event by the stars up above. I believed that Destiny had Her hand in bringing us together. It was love at first sight for me. I met her several times and expressed my feelings and hoped to spend our lives together. I had a hard time reading her thoughts. She was casually agreeing with my feelings and was sweet to me. I made her a painting and presented it to her. Her sister did not look very pleased with our friendship but did not say anything. Sujata was inquiring about my finances and education, which were quite modest. The day came when she had to go back to her parents’ home. I asked, ‘What about us? I love you. Can I come to your house and ask your parents for your hand in marriage?’ She said, ‘My parents will not agree and my brothers will beat you up badly. I cannot displease my family.’ I was devastated.  I had sort of written away my life to her name.  With time, I realized that she had been making up excuses. Maybe she was not committed to this relationship as I had been. But it was too late for me to return to my old self.”
In India, the conversation I had had with Sujata flashed in my mind. I had asked her, ‘Why did you marry this guy instead of Ritik?’ She confessed, ‘I was envious of the girls around me marring the rich guys – so greed clouded my judgment and I agreed to marry an engineer instead of an artist.’
I asked about the letters. Ritik said, “When I wrote the first letter, I was skeptical, but when I received her reply, I felt that on the branch of my mute life the birds started to sing. She said that she had been thinking about me often and missed being with me. As communications continued, she begged me to make arrangements to bring her to America with her two teenage daughters. That proposal made me look at this revived fling differently. I am secretly corresponding with someone’s wife! And I stopped.

So, in this lifetime, I feel rich that I have loved someone. I am not alone because in the corner of my heart Sujata is there. I look and see her face in my paintings. The question does not arise whether she loved me or not because, for me, the reality is that I will always love her.”

Her face in my paintings…
She loved me, she loved me not,
The question does not prick anymore.
Her presence is here like a twinkle in a star,
I am out of her circle, a far-fallen star.

She came into my life, I felt it destined,
Left her shadow melted barely with mine.
Those were the days–tepid, trivial for her.
They still trim colors for this lifelong dreamer.

I offered her a simple and singular daisy,
She chose to take the bunch of roses.
A sweet melancholy comes to sit besides,
Keeps me warm and cozy inside.

My precious past is anchored deep within,
On my blues and grays, bright red reigns.
There she may be, withered and wise,
But smiles in my paintings with a shy surprise.
———-

Saryu Parikh.  www.saryu.wordpress.com

વિશિષ્ટ પૂર્તિ. દિવાળી. પ્રસંગ.પદ્મશ્રી જ્યોતિ ભટ્ટ.

દિવાળીનો મર્મ 

    અગ્યારસઃ   
        અગ્યારસ ઉપવાસ, તપ ને નિયમન
        વિખરાયલ વ્રુતિઓનો સંયોજક દિન 
    બારસઃ    
       વાક બારસ, વિમળ વાણી વરદાન
        દેવી મા શારદા, સમર્પણ આ દિન
  ધનતેરસઃ
        ધનતેરસ, સમજાવે સૃષ્ટિની  વૃષ્ટિ
         યોગ્ય વ્યય સંચય સમતોલન દિન
  ચૌદશઃ
                    કાળીચૌદશ,  મનઃ ક્લેશનુ મરદન            
          નષ્ટ કષ્ટ  કકળાટો, ગોષ્ઠીનો  દિન  
    દિવાળીઃ
         દિવાળી  આજ, મધુ-દીપ હું જલાવુ
         અંતઃકરણ  અજવાળે  શાંતિનો  દિન

——
સરયૂ પરીખ

રંગોળી..ઈલા મહેતાઃ

મારા ફોટોગ્રાફ સાથેના પ્રસંગો જ્યોતિ ભટ્ટ  પ્રસંગ (૧૩.નોળવેલની મહેક, ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ)

 

મારા બચપણથી જ મિત્ર બની ગયેલ સ્વર્ગસ્થ કિશોર પારેખ¹ (1930-1982) ભારતના એક ઉત્તમ છબી–પત્રકાર હતા. પરંતુ તે ઉપરાંત વિવિધ પ્રકારની છબીકળામાં પણ માહેર હતા. એક સમયે મને તેમનો સંદેશ મળ્યો કે, “એક કાપડની મીલ માટે કેલેન્ડર બનાવવાનું છે. કેલેન્ડર માટે ફોટોગ્રાફી કરવા માંડુ જવાનું છે. તમને (રાઘવ કનેરીયા અને મને) રસ હોય તો માંડુ આવી જાઓ, મજા આવશે’’. એમણે જણાવેલ સમયે અમે પણ માંડુ પહોંચી ગયા. માંડુ એક ઊંચી પણ વિશાળ ટેકરી પર આવેલું પુરાણું ગામ છે. ત્યાં 14મી સદીમાં બનેલાં અફઘાન સ્થાપત્યનાં ઘણાં ખંડેરો બચ્યાં છે. ફેશન ફોટોગ્રાફીમાં મોડેલની બેકગ્રાઉન્ડ જો સુંદર છતાં વિસ્મય પમાડે તેવી હોય તો છબી વધુ અસરકારક નીવડે તેવું કિશોર પારેખ માનતા હતા.

એક સવારે અમે બધા કોઈ સારું સ્થળ શોધવા નીકળ્યા. એક દીવાલ પાસે આવેલ સ્થળ પસંદ પડ્યું. ત્યાં આજુબાજુ બકરા ચરાવતા નાના બાળકો પણ હતાં. દસ બાર ફૂટ ઊંચા એક ઓટલા પર એક મોડેલને ઉભી રાખીને કિશોર પારેખ તેની છબીઓ લેતા હતા. તે જોઈ બકરીવાળા બાળકો પેલી ઊંચી દીવાલ પર ચડીને તે કુતુહલથી જોવાં લાગ્યાં. આને લીધે આખું ચિત્ર વધુ વિસ્મય પમાડે એવું બની રહ્યું. મારી પાસે પણ કેમેરા તો હતો જ તેથી મને પણ એક પહેલા કદી ન લીધેલ વિષયની છબી લેવાનો મોકો મળી ગયો.

શ્રી જ્યોતિ ભટ્ટે લીધેલ છબીકાર શ્રી કિશોર પારેખની છબી:
Kishore Parekh, Ladakh, 1981

ભારતમાં કિશોર પારેખ એક જ એવા  છબીકાર હતા  જેમની રણભૂમિ પર જઈ લીધેલી છબીઓ પ્રકાશિત થઈ હોય. ઈ.સ. 1962માં ચીન સાથેના અને 1965માં પાકીસ્તાન સાથેના યુદ્ધની તેમની છબીઓ ભારતીય પત્રકારત્વમાં આગવું સ્થાન ધરાવે છે. 1971 દરમિયાન બાંગ્લાદેશ મુક્તિ સંગ્રામ દરમિયાન નિર્વાસિતોની છાવણીઓની છબીઓ લેતા લેતા સરહદ પાર કરી લશ્કરની વિવિધ કાર્યવાહીઓની અને ઢાકામાં વિજેતા અને પરાજિત દળોના વડાઓએ દસ્તાવેજો પર દસ્તખત કર્યા તેવા અનેક પ્રેક્ષકોનું લોહી થીજાવી દે તેવા પ્રસંગોની પણ – છબીઓ લીધેલી.

 નોંધ : The Indian Portrait નામે પ્રતિષ્ઠિત ચિત્રપ્રદર્શનશ્રેણી અંતર્ગત શ્રેણીના નિયોજક અને કળાસંગ્રાહક શ્રી અનિલ રેલિયાએ શ્રી જ્યોતિ ભટ્ટે લીધેલી કળાકારમિત્રો–સ્વજનોની છબીઓનું ‘The Indian Portrait – XI’, નામે એક પ્રદર્શન અમદાવાદની ગૂફા, અમદાવાદ ખાતે તા. ૩–૮ માર્ચ ૨૦૨૦ દરમિયાન નિયોજિત કર્યું હતું. પ્રદર્શનમાં મૂકાયેલી છબીઓને તેમજ એ છબીઓના સંદર્ભોને આવરી લેતું એક સરસ પુસ્તક પણ પ્રકાશિત કર્યું હતું. આ પ્રદર્શનશ્રેણી વિશે વધુ જાણવા માટે તેમજ આ પુસ્તક (ઈ–કેટેલોગ)  જોવા માટે નીચે આપેલ લીંકનો ઉપયોગ કરશો :


http://www.theindianportrait.com/the-indian-portrait-11-jyoti-bhatts-photographs-of-his-contemporaries/

સાહિત્યમિત્રો, “દાવડનાં આંગણું”માં આ મારું છેલ્લું પ્રકાશન છે.
આનંદ સાથ આભાર. સરયૂ પરીખ http://www.saryu.wordpress.com

નોંધઃ “દાવડાનું આંગણું” ના સહુ વ્હાલાં વાચકમિત્રો અને સર્જકોને દિવાળી અને નવા વર્ષના હાર્દિક અભિનંદન અને ઢગલાબંધ શુભેચ્છાઓ કે આવનારું વર્ષ સહુ માટે આરોગ્યમય, ફળદાયી અને સમૃદ્ધ નીવડે.

આજે આ જાહેરાત કરતાં મને અનહદ ખુશી છે કે ધનતેરસના મંગળ દિવસ, નવેમ્બર ૧૩, ૨૦૨૦થી “દાવડાનું આંગણું” હવે નવા નામે, નવું કલેવર લઈને, “આપણું આંગણું” નામે શરૂ થઇ રહ્યો છે…જયશ્રીબેન મરચંટ


– શ્રી જ્યોતિ ભટ્ટ (ઈમેઈલ): jotu72@gmail.com
————– સંપાદનઃ સરયૂ પરીખ. The above link will open a treasure.

મિત્રો સાથે વાતો. સરયૂ પરીખ

‘આપણું આંગણું’ આવકાર

આવકાર

આહટોથી આંગણું છલછલ છલકતું ગાય છે,
આજનાં આનંદમાં તનમન હસીને ન્હાય છે.

નહીં નહીં જે  જાણતો કે જીંદગીમાં  આખરે,
શુદ્ધ  કર્મી  માનવીઓ  પ્રેમથી  પૂજાય  છે.

શત્રુઓના ખેલ સામે ખેલદિલ થઈ ઝૂમતો,
સ્નેહ  કેરા  સ્પર્શ સાથે મિત્રતા પરખાય છે.

રાખીને  જે આપતો  ને આપીને જે રાખતો,
દાન ને સ્વીકાર બેથી ધન્ય જીવન થાય છે.

દ્વાર પર  તોરણ  સજાવી  રંકને  સત્કારતો,
તેની  સાથે કૃષ્ણ  હોંશે રાસ રમવા જાય છે.
   —–

સલોની            સરયૂ પરીખ

“સલોની…! સવારના સાડાસાત વાગ્યા, બ્રેકફાસ્ટ રેડી…,” શ્યામની ત્રીજી બૂમનો પણ કોઈ જવાબ ન આવ્યો!
“મારા બોલાવતા પહેલા હાજર થનારી મારી રાજકુમારી, ક્યાં છે?” એમ કહેતો યુવા ઉંમરનો Law-Profesor શ્યામ, તેના વિશાળ બંગલામાં દસ વર્ષની દીકરીને શોધવા નીકળ્યો. સલોની પોતાનાં રૂમમાં નથી! કદાચ, તેની બિલાડીને લઈને બગીચામાં ગઈ હશે…પણ બારણું તો અંદરથી બંધ હતું! ઘરમાં અને બગીચામાં શ્યામ બધે જોઈ વળ્યો. હવે શ્યામની ગભરામણ વધી ગઈ.

દસ વર્ષની નાજુક સલોની એકદમ શાંત અને રોજના નિત્યક્રમમાં વ્યવસ્થિત હતી. શ્યામની કોરીઅન પત્ની, કીમ, સવારમાં મોડી ઊઠે તેથી વર્ષોથી સવારમાં શ્યામ રસોડામાં હોય. તે બન્ને લો-સ્કૂલમાંથી સાથે ડીગ્રી લીધા પછી લગ્નગ્રંથીથી જોડાયેલાં. હજી બે દિવસ પહેલાં જ સલોની તેની દાદી સાથે ફેઈસ ટાઈમ પર વાત કરતી હતી.

“મારે અને સીસને દરરોજ કલાક પિયાનો પ્રૅક્ટિસ કરવાની.” ‘ગમે છે કે નહીં?’ તેનાં જવાબમાં બોલી, “મમ્મી કહે છે કે કરવાની જ.” તેની ઉશ્કેરાટ વગર વાત કરવાની રીતને લીધે, સલોનીનો અણગમો બહુ વાંધાજનક પ્રતીત થયો નહીં. અમે બધાંએ માની લીધું કે તેને પિયાનો પ્રૅક્ટિસ ગમે છે.

“ક્યાં ગઈ હશે?” શ્યામ આમતેમ શોધી રહ્યો…એ પંદર મિનિટ અને અગણિત ક્ષણો… સલોની ન મળતા શ્યામની ચિંતા દરેક ક્ષણે વધી રહી હતી. ફરીને શ્યામ ઘરમાં ઊપર-નીચે શોધ્યા પછી બહાર બધે જોઈને અંદર આવ્યો ત્યાં તેની મોટી દીકરી નીચે આવી. તે પણ નાની બહેનને શોધવા લાગી. તેણે જોયું કે, એક નાના રૂમમાં બારી ખુલ્લી હતી અને જાળી ખસેડેલી હતી. ‘કોઈ ભૂલી ગયું હશે’ વિચારીને તેણે બારી બંધ કરી. પણ એ અવાજ સાંભળી શ્યામને ભયંકર વિચાર આવ્યો.

“સલોનીનું કોઈ અપહરણ કરી ગયું!!!” …શ્યામના મન મગજ પર અનેક વિચારો હથોડાની જેમ ધબકવા લાગ્યાં.

“હું ૯૧૧ને ફોન કરું છું…” તેના અવાજમાં ધ્રૂજારી હતી. ત્યાં શ્યામનો સેલ-ફોન રણક્યો. તેના નજીકના મિત્રનો ફોન હતો. “શ્યામ! સલોની અહીં અમારા ઘરનાં બારણા પાસે બેઠી છે. તેને સવાલ પૂછું તે પહેલાં તને જણાવું.” તેમની દીકરી અને સલોની બેનપણીઓ હતી.

“ઓહ! હું અબઘડી આવું છું.” અને શ્યામ કાર લઈ દોડ્યો. અમેરિકાના શ્રીમંત વિસ્તારમાં છૂટાછવાયા ઘર. મિત્રને ઘેર પહોંચતા નાની સલોનીને દસેક મિનિટ ચાલવું પડ્યું હશે. શ્યામના મનમાં કેટલાય સવાલો ઊમડતા હતા. પણ મનને શાંત કરીને મિત્રના ઘર સામે કાર રોકી. જુએ છે તો તેના દિલનો ટૂકડો ત્યાં પગથિયા પર પોતાની બેક-પેક, પર્સ અને તેનું સદાનું સાથી, નાનું ઓશીકું લઈને બેઠેલ નજરે પડતાં શ્યામની આંખો અશ્રુભીની થઈ ગઈ. જરાય અકળાયા વગર શ્યામ સલોનીની પાસે જઈને બેઠો.

“કેમ બેટા અહીં આવી?”

“બસ મારે થોડા દિવસ ક્યાંક દૂર જતાં રહેવું છે.” સલોની સાદી સીધી વાત કરતી હોય તેમ બોલી.

“પણ કેમ?”

“મારે આવતા બુધવારના પિયાનો પ્રોગ્રામમાં ભાગ નથી લેવો અને મારે કલાક દોઢ કલાક પ્રેક્ટિસ નથી કરવી. બસ હું દૂર જતી રહીશ.” સલોનીને એક ડૂસકું આવી ગયું.

“ચાલ ઘેર, તારા વગર હું કે બીજા કેમ રહી શકિએ?” અને કોમળતાથી પોતાના પિતાનો હાથ ઝાલી સલોની સાથે જવા તૈયાર થઈ ગઈ. શ્યામે જોયું તો બેગમાં થોડા કપડા અને ૧૨૦ ડોલર પણ હતાં.

“તું તો બરાબર તૈયારી કરીને નીકળી છો, પણ તને સવારમાં ન જોતા મને તો હાર્ટ એટેક આવી ગયો હતો.” શ્યામે વ્હાલથી સલોનીને હ્રદય સાથે ચાંપીને, મિત્રનો આભાર માનીને, સાથે ઘેર જવા નીકળ્યા.

ઘેર જઈને બારણા પાસે રાહ જોતી તેની મમ્મીને સલોની ભેટી. કીમને શું કારણ છે તે ખબર ન હોવાથી સવાલો ન કર્યા. સલોનીની બેન તેને ખેંચીને લઈ ગઈ અને રડતાં રડતાં ધમકાવવા લાગી. એ સમયે, શ્યામે ઈશારાથી કીમને – ‘પિયાનો પ્રેક્ટીસ’ સામેનાં વિરોધનું કારણ સમજાવી દીધું.

“સલોની બેટા, હવે પછી અમે તારી વાત ધ્યાનથી સાંભળશું. પણ આમ કહ્યાં વગર ક્યારેય ન જતી…વચન?” મા-પિતાને તાળી આપીને સલોની ઉપર દોડી ગઈ.

શ્યામ તેના મા અને પિતા સાથે ફોન પર વાત કરતા બોલ્યો, “હું કીમ પર ગુસ્સે તો ન થયો પણ આ બાબતમાં દીકરીઓ પર હવેથી કોઈ પણ જાતનું દબાણ કરવાની મેં મનાઈ કરી દીધી છે.” તેનો અવાજ ગળગળો થઈ ગયો. “એ પંદર મિનિટ હું કદી ભૂલી શકીશ નહીં. મને હતું કે સલોની મારાથી એટલી નિકટ છે કે હું તેને બરાબર સમજુ છું. પણ મારી સમજ ટૂંકી પડી. મારી વ્હાલી દીકરી એટલી મુંઝાઈ ગઈ હશે કે ઘર છોડીને જતી રહી!”

“બાળકના મનમાં શું ચાલી રહ્યું હોય છે તે સમજવું ઘણીવાર મુશ્કેલ હોય છે. આ ઉંમરના કેટલાયે બાળકોએ આવી- ભાગી જવાની હરકતો કરી હોય છે – જે સમય સાથે મજાક બની જતી હોય છે. તેથી દીકરા! પોતાને બહુ ગુનેગાર નહીં માનતો.” શ્યામની માએ અશ્વાસન આપ્યું.

તમારા બાળકો તમારા નથી, તમારી પરછાઈ નથી;
એ તો પોતાના જીવનની ઝંખનાના પ્રતિછાયાનાં પુત્ર અને પુત્રી છે.

બાળકો આપણી દ્વારા આવ્યા છે, આપણામાંથી નથી આવ્યા.
આપણી સાથે છે પણ આપણી જાગીર નથી.
તેમને પ્રેમ આપો, તમારા વિચારો ન થોપો.

ખલિલ જીબ્રાન સમજ આપે છે કે…,
તમે બાળક જેવા બનવા પ્રયત્ન કરો,
તેમને તમારી જેવા બનાવવા ન મથો.
કારણકે, જીવનચક્ર ભૂતકાળ તરફ નથી ફરતું.

Your children are not your children.

They are sons and daughters of life’s longing for itself.

They come through you, but not from you,

And though they are with you they belong not to you.

Give them love, not your thoughts.

You may strive to be like them, but seek not to make them like you,

For life goes not backward.
Wisdom of Khalil Gibran.—

સાહિત્યમિત્રો, “દાવડનાં આંગણું”માં આ મારું છેલ્લું પ્રકાશન છે.
આનંદ સાથ આભાર. સરયૂ પરીખ http://www.saryu.wordpress.com

“દાવડાનું આંગણું” ના સહુ વ્હાલાં વાચકમિત્રો અને સર્જકોને દિવાળી અને નવા વર્ષના હાર્દિક અભિનંદન અને ઢગલાબંધ શુભેચ્છાઓ કે આવનારું વર્ષ સહુ માટે આરોગ્યમય, ફળદાયી અને સમૃદ્ધ નીવડે.

આજે આ જાહેરાત કરતાં મને અનહદ ખુશી છે કે ધનતેરસના મંગળ દિવસ, નવેમ્બર ૧૩, ૨૦૨૦થી “દાવડાનું આંગણું” હવે નવા નામે, નવું કલેવર લઈને, “આપણું આંગણું” નામે શરૂ થઇ રહ્યો છે…જયશ્રીબેન મરચંટ

નવા બ્લોગની મુલાકાત લેવા વિનંતી

આજે ધનતેરસથી સાહિત્ય-કલાને સમર્પિત “આપણું આંગણું” બ્લોગનો શુભારંભ થઇ ગયો છે.

૧.. ઈમેલથી નિયમિત પોસ્ટ મેળવવા આપ બ્લોગની મુલાકાત લઇ subscribe કરી શકો છો. http://aapnuaangnu.com/

૨. જો આપ ઈમેલનો ઝાઝો ઉપયોગ ન કરતા હો, આ Invite Link પર ક્લિક કરી Whatsapp ગ્રુપમાંં જોડાઈ શકો છો. Follow this link to join આપણું આંગણું WhatsApp group: https://chat.whatsapp.com/BqdlqXyaXmqLt5EX2OYg7t

અગત્યની જાહેરાત – જયશ્રી વિનુ મરચંટ

“દાવડાનું આંગણું” ના સહુ વ્હાલાં વાચકમિત્રો અને સર્જકોને દિવાળી અને નવા વર્ષના હાર્દિક અભિનંદન અને ઢગલાબંધ શુભેચ્છાઓ કે આવનારું વર્ષ સહુ માટે આરોગ્યમય, ફળદાયી અને સમૃદ્ધ નીવડે.

આજે આ જાહેરાત કરતાં મને અનહદ ખુશી છે કે ધનતેરસના મંગળ દિવસ, નવેમ્બર ૧૩, ૨૦૨૦થી “દાવડાનું આંગણું” હવે નવા નામે, નવું કલેવર લઈને, આપણું આંગણું” નામે શરૂ થઇ રહ્યો છે.

આપ સહુને આ બ્લોગ વાંચવા http://aapnuaangnu.com/ ની સાઈટ પર જવા નમ્ર વિનંતી છે.

આપણા સહુના સદભાગ્યે, “આપણું આંગણું” ના ચીફ એડિટર – મુખ્ય સંપાદકની જવાબદારી કવિશ્રી હિતેન આનંદપરાએ સહર્ષ સ્વીકારી છે એ બદલ હું એમનો અંતઃકરણપુર્વક આભાર માનું છું. આ બ્લોગ બનાવવાથી માંડી, ચલાવવા સુધીનો સઘળો શ્રેય કવિશ્રી હિતેન આનંદપરાને જાય છે. હું એ બદલ એમની ૠણી છું.

આપણી સંગ કવિશ્રી અનિલ ચાવડા અને કવિશ્રી મુકેશ જોશી પણ સહસંપાદક તરીકે જોડાયા છે, તો એમનું “આપણું આંગણું” માં સ્વાગત કરતાં હું આનંદ અનુભવું છું. એમના આ બિનશરતી સહકાર બદલ ગદગદ્ છું.

આ સાથે આપણને સહુને આદરણીય સાહિત્યકાર શ્રી ભાગ્યેશ જહા અને આદરણીય કવયિત્રી પન્નાબેન નાયકનો સાથ પરામર્શક તરીકે મળી રહ્યો છે એ બદલ બેઉ મહાનુભવોને વંદન કરીને એમનો હું હ્રદયપૂર્વક આભાર માનું છું. એમના આ સ્નેહપૂર્ણ માર્ગદર્શનની છાયામાં “આપણું આંગણું” સતત સમૃદ્ધ થતું રહેશે..

એક ખાસ વ્યક્તિનો આભાર મારે માનવો છે અને કદાચ આજે દાવડાભાઈ હયાત હોત તો તેઓ પણ આ જ કરત. આ ખાસ વ્યક્તિ છે ડો. બાબુભાઈ સુથાર. “દાવડાનું આંગણું”ને અહીં સુધી પહોંચાડવામાં એમનો ફાળો અમૂલ્ય છે. બાબુભાઈ, મિત્ર તરીકે આભાર ન માનવો જોઈએ, પણ, દાવડાભાઈ અને મેં જ્યારે પણ આપ જેવા પ્રખર ભાષાશાસ્ત્રના વિદ્વાન પાસેથી મૈત્રીના હકથી “દાવડાનું આંગણું” માટે મૌલિક શ્રેણીની માગણી કરી છે તો આપે એટલા જ ભાવથી અમને આ અમૂલ્ય સર્જનો આપ્યાં છે. મારે મન આપની આ મૈત્રીનું મૂલ્ય ઘણું મોટું છે. આપનું આ ઋણ માથે ચડાવું છું.

સરયૂબેન પરીખને દાવડાભાઈએ રવિવારના સંપાદનની જવાબદારી સોંપી હતી. દાવડાભાઈના ગયા પછી પણ જે નિયમિતતાથી રવિવારનું સંપાદન કરતાં રહ્યાં છે એ સહકાર બદલ સરયૂબેન, હું અંતરથી આપનો આભાર માનું છું.

આ સાથે Peripherally – પરિઘમાં હું તો છું જ કારણ બેઉ આંગણ મારા સ્વજનોના જ છે અને આપ સહુ વાચકો અને સર્જકોના સ્નેહ થકી આ આપનું, “દાવડાનું આંગણું” કાયમ ઉજળું રહ્યું છે અને આગળ, “આપણું આંગણું” પણ ઉજળું રહેશે જ એની મને ખાતરી છે. આપ સહુના અવિરત સાથ બદલ ખૂબ ખૂબ આભાર.

સર્જકોને માટે નોંધઃ

“દાવડાનું આંગણું” ના સહુ સર્જકોને, “આપણું આંગણું”માં એમના સર્જનો મોકલવા માટેના ઈમેલ એડ્રેસની જાણ એમના ઈમેલ પર મોકલવામાં આવશે.

સહુ વાચકો માટે નોંધઃ

“દાવડાનું આંગણું”માં દર અઠવાડિયે પ્રકાશિત થતી સહુ શ્રેણી પણ એ જ નિર્ધારિત દિવસે હવેથી “આપણું આંગણું”માં પ્રકટ થતી રહેશે. આ શ્રેણીઓના જૂના લેખો વાંચવાની સગવડ માટે “દાવડાનું આંગણું”ની લીંક પણ મૂકવામાં આવશે.

તદુપરાંત, પ્રકટ થયેલા અન્ય જૂના લેખો પણ “દાવડાનું આંગણું”માં મળી રહેશે. આ બ્લોગ સંદર્ભ માટે ચાલુ રહેશે, પણ નવા સહુ સર્જનો “આપણું આંગણું”માં મૂકાશે એની સહુ વાચકો અને સર્જકોએ નોંધ લેવી.

 
આપ સહુ વ્હાલાં વાચકો અને સર્જકોનો “દાવડાનું આંગણું”ને સતત સાથ મળતો રહ્યો છે. આ બ્લોગ ને સ્મૃતિશેષ મારા વડિલબંધુ, પી. કે. દાવડાએ ૨૦૧૬માં શરૂ કર્યો હતો. એમાં પ્રારંભમાં તેઓ પોતાના અભ્યાસલેખો, અને લલિતકળા વિષેના લેખો પોસ્ટ કરતા હતા. પછી હું એમની સાથે એ બ્લોગમાં જોડાઈ અને પછી સાથે જોડાયા ગુજરાતી સાહિત્યના પ્રખર વિદ્વાન ડો. બાબુભાઈ સુથાર અને એમના જોડાવા સાથે “દાવડાનું આંગણું” શોભાયમાન થયું. એ પછી તો ગુજરાતી સાહિત્યના અનેક ડાયસ્પોરાના અને ભારતના સમર્થ સર્જકોનો સાથ મળતો ગયો અને આ બ્લોગને વાચકોએ સહર્ષ પોતીકો કરી લીધો.

આજે આ જ બ્લોગને નવા સ્વરૂપે રજુ કરતાં અમને અત્યંત આનંદ થઈ રહ્યો છે. એ સાથે પૂ.  દાવડાભાઈની કમી પણ સાલે છે પણ અમને ખાતરી છે કે એ જ્યાં હશે ત્યાંથી એમના આશિષ અમારા પર અવશ્ય વરસાવતાં હશે.

“આપણું આંગણું” માં અમારી નેમ છે કે અમે સહુને પોતાનું લાગે એવું સ-રસ, વિશદ ગુજરાતી સાહિત્ય આપ સહુ સુધી. આપના આંગણે લાવી શકીએ.

આશા છે કે આપ સહુ સર્જકો અને વાચકોનો સાથ અને પ્રેમ આ જ રીતે અવિરત મળતો રહેશે.

તા. નવેમ્બર ૧૩, ૨૦૨૦ – ધનતેરસથી બધી જ પોસ્ટ નવા બ્લોગમાં મુકાશે તેની નોંધ લેવા નમ્ર વિનંતી. આપ સહુ વાચકોના email ઓટોમેટીક નવા બ્લોગમાં ટ્રાન્સફર કરી દીધા છે. જેથી સહુને પોસ્ટની અપડેટ રોજિંદી, હંમેશની જેમ જ મળતી રહે.‌

આપને “આપણું આંગણું” સાથે જોડાવાનું સહર્ષ આમંત્રણ છે. આ “આપનું જ આંગણું” છે.

મારા વ્યવસાયની સંઘર્ષગાથા – રેખા સિંઘલ

મારા વ્યવસાયની સંઘર્ષગાથા

  • રેખા સિંઘલ

શૂન્યથી અનંત સુધીની સફર કરાવતા અંકોના સૂત્રો સમજાવવા અને ગણિતના કોયડાઓ ઉકેલવાની તાલિમ આપવી તે મારો હાલનો વ્યવસાય એટલે કે હું ગણિતની શિક્ષિકા છું. અમેરિકામાં લગભગ છેલ્લા દસ વર્ષથી ખાનગી ક્ષેત્રે આ કાર્ય કરૂં છું. સ્વદેશમાં કારકિર્દીની શરૂઆતના સાતેક વર્ષ માધ્યમિક શાળામાં ગણિત અને વિજ્ઞાનની શિક્ષિકા તરીકે કાર્ય કરેલ પછી વચ્ચેના લગભગ વીસેક વર્ષો સુધી અમેરિકા આવ્યા બાદ અનેક સંઘર્ષો વચ્ચે મને ગમતા આ મૂળ વ્યવસાયને જાળવી રાખ્યાનો મને આનંદ છે.

Continue reading મારા વ્યવસાયની સંઘર્ષગાથા – રેખા સિંઘલ

ચલ મન મુંબઈ નગરી – હપ્તો ૭ – દીપક મહેતા

ચલ મન મુંબઈ નગરી – હપ્તો ૭

વાડિયા મૂવીટોન, હન્ટરવાલીથી શ્રી કૃષ્ણલીલા

ભૂસ્તરશાસ્ત્રી અને ઉદ્યોગપતિ વાડિયાઓ 

________________________________________________

દીપક મહેતા

જમશેદ અને હોમી વાડિયા

વાડિયા કુટુંબ વિશેની વાત ગયે અઠવાડિયે અધૂરી રહી હતી એ આજે આગળ વધારીએ. હન્ટરવાલી, હિન્દ કેસરી, મિસ ફ્રન્ટિયર મેલ, પંજાબ મેલ, ડાયમંડ ક્વીન, બમ્બઈવાલી, બચપન, શ્રી રામ ભક્ત હનુમાન, ધૂમકેતુ, શ્રી ગણેશ મહિમા, જંગલ કે જવાહર, ચાર દરવેશ, ખિલાડી, શ્રી કૃષ્ણ લીલા, એડવેન્ચર્સ ઓફ અલ્લાદીન. જેમને આપણી જૂની ફિલ્મોમાં રસ હશે તેમને તો તરત ખ્યાલ આવશે કે આ બધાં નામો એક જમાનામાં બહુ ગાજેલી ફિલ્મોનાં નામ છે. અને સાથોસાથ કેટલાકને કદાચ સવાલ પણ થશે કે  વહાણ બાંધકામના ક્ષેત્રે આખી દુનિયામાં નામ કાઢનાર ખાનદાનની વાત કરતી વખતે આ બધી ફિલ્મોનાં નામ લેવાની શી જરૂર? પણ જે લવજી વાડિયાએ અને તેમના બેટાઓએ વહાણો બાંધીને તરાવ્યાં  તે જ કુટુંબના બે નબીરાઓએ આ અને આવી બીજી ફિલ્મો બનાવીને ફરતી મૂકી હતી.

Continue reading ચલ મન મુંબઈ નગરી – હપ્તો ૭ – દીપક મહેતા

‘અલી જોને સખીરી’- યામિની વ્યાસ

આ નમણાં ઝરણાઓ

અલી જોને, સખીરી…

અહીં જોને, સખીરી…આ નમણાં ઝરણાંઓ

જાણે જળનાં ચંચળ કૂદતાં આ હરણાંઓ,

વગડે વગડે ગુંજન કરતાં આ ઝરણાંઓ,

અલી જોને સખીરી…

ઝરણું ક્યાંથી આવ્યું? સહિયર, કોના છલકયાં નેણ

એકબીજાની વાતે ખળખળ જાણે ડૂબ્યાં વેણ!

જંગલની વચ્ચોવચ ફરવાં નીકળ્યાં ચાંદરણાંઓ

અલી જોને, સખીરી…

વનપંખીના ટહુકા જેવો મીઠો રવ આ કરતાં દોડે,

સરી જતાં હર જળપગલાંને એક ગતિએ જોડે!

આળોટે આકાશ ઘડીભર એના પાથરણાંઓ.

અલી જોને, સખીરી…

  • યામિની વ્યાસ

Attachments area

Preview YouTube video અલી જોને સખીરી.:યામિની વ્યાસ સ્વરાંકન/સ્વર:સોનલ વ્યાસ

અલી જોને સખીરી.:યામિની વ્યાસ સ્વરાંકન/સ્વર:સોનલ વ્યાસ